Schoon Schip door Jasper van Kuijk, regie: Pim van Alten, Theater Bellevue Amsterdam, 23 januari. Tournee. kikproducions.nl”>kikproducions.nl

***

Woord Houden door Pieter Jouke, regie: Titus Tiel Groenestege, Theater Bellevue Amsterdam, 24 januari. Tournee. impresariaatwillem.nl

***

Foto Jaap Reedijk

Wie de microkosmos nauwkeurig bestudeert ziet de wereld. Bij het kantoorleven van Voskuil, het dorpje Jorwerd van Geert Mak, een BBC documentaire over mieren geldt: klein is groot.
Ook cabaretiers Jasper van Kuijk en Pieter Jouke zoomen in op het kleine om grote dingen te kunnen beweren. Bij Jouke is het de marathon van New York, die hem een beter begrip van de menselijke verhoudingen oplevert, en in zijn tweede voorstelling kijkt Jasper van Kuijk wat er van de maakbare wereld terecht is gekomen aan de hand van zijn geboorteplek Julianadorp onder de rook (of meer onder de wind) van Den Helder. Wereld verbeterende planologen zagen in de bloemkool van hofjes een ideale leefvorm. Maar de kinderen raakten de weg naar huis kwijt en de hofjes waren nogal naïef berekend op slechts 0,8 auto per huishouden.
Van Kuijk vergroot het dorp naar de wereldeconomie, waar de vrije markt een perfecte wereld moest opleveren. De cabaretier speelt de directeur van een investeringsmaatschappij, die de afgelopen jaren veel geld heeft verdiend aan scrupuleloze bedrijven in binnen- en buitenland. Maar het beeld van zijn principiële godsdienstig-pacifistische vader, die ernstig ziek is, wordt hem uiteindelijk te machtig en hij doekt zijn vuile-handen-zaak op. Hij maakt schoon schip.
Van Kuijk illustreert zijn verhaal over de dolgedraaide markt met de arts in het Zeeuwse Zorgsaam ziekenhuis, die 1066 euro in rekening bracht voor het uitspuiten van een oor, en de megalomane Eric Staal die woningcorporatie Vestia naar de afgrond speculeerde en met een bonus van drie-en-een-half miljoen naar huis werd gestuurd. Misschien niet buitengewoon origineel, maar wel vlijmscherp verwoord. Met zijn heldere maatschappijkritiek staat Van Kuijk in een typische Hollandse cabarettraditie. Maar naast de Lebbis-achtige tirades die uit zijn tenen lijken te komen heeft Van Kuijk ook een hele lichte toon die het allemaal meer dan verteerbaar maakt. Nee, er is helemaal niets vies aan engagement.

Foto Thierry Schut

Toch meent collega-cabaretier Pieter Jouke zijn publiek op dat punt te moeten waarschuwen. Op de flyer van Woord Houden staat een gevarenbord met de tekst: Deze voorstelling kan sporen bevatten van engagement. De waarschuwing blijkt nergens voor nodig. Ook al heeft Jouke veel ernstigs te vertellen over de houdbaarheid van een relatie en de betrouwbaarheid van de medemens, hij mikt toch vooral op de lach die in absurde situaties zit. Soms echt te flauw voor woorden, maar meestal geniaal taalgrappig. Jouke heeft met zijn taalkronkel een surrealistisch universum voor zichzelf geschapen, waar het publiek in verbazing van kan meegenieten. De twee kinderen van een tweeling kunnen gewoon een jaar achter elkaar geboren zijn en bij Jouke blijkt Hoe Lang een Japanner.
De absurde werkelijkheid van Van Kuijk en het absurde brein van Jouke vullen elkaar plezierig aan. Zou een mooi dubbelprogramma kunnen zijn van twee maal 90 minuten.