Zonder een greintje ironie zegt Jan Boerstoel: ‘Als de officier van justitie zich aan de snelheidsregels dient te houden, dan kan de voorzitter van de belangenvereniging van componisten en tekstdichters het niet maken om piraten-cd’s te kopen of illegaal te downloaden, ook al is de verleiding nog zo groot.’
Miljoenen in Nederland kunnen die verleiding niet weerstaan, maar Buma/Stemra-voorzitter Boerstoel voelt zich geen Don Quichote die een treurig windmolengevecht levert. ‘Er zal altijd uit winkels worden gestolen en door rode stoplichten gereden, maar toch vermoed ik dat de mentaliteit van de mensen meer naar de legaliteit zal verschuiven, zoals in België en Duitsland, waar meer tegen betaling liedjes worden gedownload. Ja, onze buurlanden zijn braver.’
Na tien jaar legt Boerstoel het voorzittersschap van Buma/Stemra neer, die niet auteursrechten int en uitkeert, maar ook geld pompt in het Amsterdams Kleinkunst Festival, het North Sea Jazz Festival en de leerstoel Popmuziek aan de Universiteit vanAmsterdam. Boerstoel is niet ontmoedigd, maar tien jaar is genoeg en hij is vol energie om zijn oude metier van tekstdichter weer op te pakken. Op de plank ligt de musical Tussen Hemel en Aarde, die hij met componist Martin van Dijk en librettist Flip Broekman heeft geschreven, voor Het Parool gaat hij net als vorige zomer in samenwerking met de lezers gedichten maken en kwaliteiteisende kranten en cabaretiers kunnen weer bij hem langskomen. Hij voelt dat de tijd er weer rijp voor is.
Jarenlang produceerde hij tekstdiamanten voor cabaretklanten als Jenny Arean, Don Quishocking en Karin Bloemen. Boerstoel is de meester van de terloopsheid, die ervoor zorgt dat na elke vierde regel het publiek kan reageren met een glimlach, een lach of een zucht; de schrijver van het zacht-cynische Nederlandse chanson over treurnis vlak om de hoek. Maar de meeste cabaretiers gaan er enigszins hooghartig en financieel praktisch van uit dat zij zelf ook wel een aardige liedtekst in elkaar kunnen knutselen. Vaak is het inderdaad wel aardig, maar er lopen helaas weinig singer/songwriters rond van het kaliber Maarten van Roozendaal, Jeroen van Merwijk of Kees Torn. Dus moet het publiek het meestal stellen zonder het degelijke literaire vakwerk en raakte Jan Boerstoel vrijwel zonder emplooi. Het voorzittersschap van Buma/Stemra bood uitkomst. ‘Kunstenaars zijn niet zulke geweldige behartigers van hun belangen. Zij zijn vaak niet zo geïnteresseerd in de zakelijke kant van hun werk. Die materie heeft mij altijd geboeid. Ik heb ook tien jaar in het bestuur van Lira gezeten, die de literaire belangen beschermt.’
De digitalisering en de komst van internet hebben voor het auteursrecht grote gevolgen gehad. Boerstoel herinnert zich hoe IT goeroe Negroponte twaalf jaar geleden bij een internationaal congres over auteursrechten in Washington een huis tekende waarop allerlei pijlen gericht waren: televisie, film, cd, radio etc.. Daarnaast tekende hij het toekomstige huis met één dikke pijl met nullen en enen. De hele zaal, met Boerstoel voorop dacht dat het zo’n vaart niet zou lopen, maar de digitale pijl heeft inmiddels de hele muziekindustrie in het hart getroffen. De tijd van de mafiose Oosteuropese organisaties die op grote schaal cd’s in het westen dumpen zonder zich om auteursrechten te bekommeren lijkt alweer een beetje voorbij. Maar de nieuwe bedreiging komt van internet: het illegaal downloaden. Toch staan de auteurs en componisten niet geheel in de kou. Er zijn ook nieuwe positieve ontwikkelingen. Zo zorgt het finger-printing systeem, waarbij een computer aan de hand van eerder ingevoerde fragmentjes een liedje herkent, ervoor dat bulk-gebruikers, zoals de omroep en grote dance evenementen keurig hun rechten afdragen. ‘Maar daarmee haal je niet alles binnen. Je kunt natuurlijk in elk café iemand neerzetten die alles bijhoudt wat er gedraaid wordt, maar dat zijn geen aanvaardbare kosten.’

Afscheid voor Jan Boerstoel, met onder meer Jenny Arean, Karin Bloemen, Lenette van Dongen, Diederik van Vleuten en Huub van der Lubbe. Maandag 22 mei in de Schouwburg van Amstelveen.