Met het naderen van de première van de musical Als op het Leidseplein (28 november) wordt journalist Henk van Gelder steeds vaker gefeliciteerd door mensen uit de theaterwereld. Hij is namelijk de auteur van De Spookschrijver, de alom geprezen biografie van tekstdichter Jacques van Tol, de man achter het repertoire van onder meer Louis Davids. Van Tol maakte tijdens de tweede wereldoorlog een opmerkelijke geestelijke ommezwaai door de NSB van fout cabaretmateriaal te voorzien. De musical Als op het Leidseplein, met Jos Brink in de hoofdrol, vertelt het verhaal van deze briljante, maar ruggengraatloze tekstdichter, die eens gezegd heeft: ‘Als morgen de communisten aan de macht komen en om een paar liedjes over Stalin vragen, dan doe ik dat óók.’
Toen V&V Entertainment twee jaar geleden bekend maakte een musical over Van Tol te willen maken, werd Van Gelder door producent Albert Verlinde gebeld om eens over de productie te praten. Daarna heeft de journalist nooit meer iets van Verlinde gehoord. Via de erven Van Tol kreeg Van Gelder afgelopen zomer het script in handen. Hij merkte dat zijn boek, met veel nieuwe feiten over Van Tol, een belangrijke bron was geweest voor de twee auteurs Koen van Dijk en Dick van den Heuvel. Sterker nog: ‘Zonder mijn boek hadden zij het script niet kunnen schrijven.’ Dus leek een financiële tegemoetkoming op zijn plaats.
Van den Heuvel heeft zelf ook intensief onderzoek naar Van Tol gedaan, maar komt tot een andere conclusie over het karakter van de tekstdichter. En daarom kan volgens hem nooit gezegd worden dat het boek van Van Gelder tot een musical is gemaakt. Wel erkent Van den Heuvel schatplichtig te zijn aan Henk van Gelder en wil zelfs een deel van zijn honorarium aan hem afstaan. Zakelijk directeur van V&V Entertainment Roel Vente wil aan die schatplichtigheid geen financiële consequenties verbinden. In plaats van een redelijk bedrag aan Van Gelder te betalen onder de post research, zette hij een advocaat aan het werk om aan te tonen dat de door Van Gelder opgediepte informatie tot het publiek domein behoort.
Vic van de Reijt, uitgever Nijgh en Van Ditmar, waar het boek van Van Gelder is verschenen, meent dat de gebruikte informatie onder het auteursrecht valt. Toch ziet hij ziet af van verdere juridische stappen. ‘Een bodemprocedure zou ons zeker het morele gelijk hebben opgeleverd, maar de bedragen zijn zo klein dat het financiëel niet loont.’
De uitgever ziet een groot verschil tussen de opstelling van Vente en filmproducent Rob Houwer, die een paar jaar geleden een documentaire over Abraham Tuschinki heeft gemaakt. Houwer was zo fatsoenlijk om Van Gelder, die een biografie over Tuschinski heeft geschreven, wel te betalen voor zijn historische research. ‘Dat fatsoen hebben Vente en Verlinden blijkbaar niet in huis.’