Chess door Mark Vijn Theaterproducties, tekst: Tim Rice, muziek: Björn Ulvaeus en Benny Andersson, vertaling: Petra van der Eerden, regie: Marcel Sijm, Goudse Schouwburg Gouda 5 november. Tournee. www.musicalchess.nl

Topschakers staan meestal buiten de normale-mensen-maatschappij. Het excentrieke Amerikaanse genie Bobby Fischer wenste geen publiek in de speelzaal dat de spelregels niet kende, en al helemaal geen kinderen of dames met naaldhakken. In de tweekamp in IJsland in 1972 tegen de Rus Boris Spasski dreef hij iedereen tot waanzin met zijn eisen. De match had een sterk Koude Oorlog karakter, ook al waren de politieke leiders Nixon en Breznjev elkaar inmiddels aardig dicht genaderd. Die grimmige sfeer in IJsland was voor schrijver Tim Rice en componisten Benny Andersson en Björn Ulvaeus, de mannelijke helft van Abba, een mooie kapstok voor een musical. Ook werden er wat bizarre incidenten in verwerkt uit de match tussen Karpov en Kortsjnoi (die in Nederland politiek asiel had aangevraagd) op de Filippijnen in 1978. Chess ging in 1986 in Londen in première.
In Engeland was de show een succes, op Broadway moest Chess na enkele weken al sluiten. Er is sindsdien veel aan de musical versleuteld. De Zweedse versie uit 2002 loste het probleem van eenheid van tijd en ruimte op. Het Bangkok-gedeelte, waar een tweede match werd gespeeld, is geschrapt. De hit One Night in Bangkok is nu een lied geworden op een karaoke-feestje van de Amerikaanse delegatie in de sporthal waar de match wordt gehouden.
De Nederlandse versie volgt grotendeels het Zweedse voorbeeld. Het is een frisse voorstelling, ondanks het prettig gedateerde decor. De Koude Oorlog-elementen met de bemoeizieke Russische geheime dienst KGB en overlopen naar de vijand, behoren voor een deel van het publiek inmiddels tot een ver verleden, maar het maakt het verhaal niet minder spannend. Vooral omdat er een interessante liefdesrelatie doorheen loopt tussen de Russische schaker en de van oorsprong Hongaarse secondante van de Amerikaan.
De Abba-jongens hebben duidelijke een ander laatje opengetrokken dan hun opgewekte middle of the road repertoire. In Chess horen we flarden Slavische rock, lieflijke ballades, ingewikkelde Sondheim-constructies, en stukken die uit de pen van Mozart hadden kunnen komen. Muziek die veel vergt van de vocalisten, maar daar zit deze cast niet mee, die uit louter toppers bestaat.
Joke de Kruijf als secondate en Jeroen Phaff als Russische schaker vormen een geweldig duo met veel spel- en zanginhoud.