foto: Jaap Reedijk
‘No sir, ik moet er niet aan denken. Laat me alstublieft met rust. Ik heb geen zin in een of ander coverbandje uit Nederland.’ Sheila Bromberg is kortaf als Bart van Poppel (60) van The Analogues de Britse harpiste opbelt met de vraag of ze mee wil werken aan de live uitvoering van Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, het magische conceptalbum uit 1967. Bromberg speelt harp in het nummer She’s leaving home en is daarmee de eerste vrouw die op een Beatles-album te horen is. Van negen uur ’s avonds tot middernacht heeft zij in de studio voor negen pond met Paul McCartney aan het arrangement van de zoete ballad gesleuteld. Na vele versies werd uiteindelijk de allereerste take gebruikt.
The Analogues doen er alles aan om elk studiogeluidje van de complexe latere Beatles-albums op het podium na te spelen met hetzelfde instrumentarium dat The Beatles tot hun beschikking hadden in de Abbey Road studio in Londen.
Ze imiteren geen Beatles-stemgeluid en dragen geen klassieke Beatles-jasjes met ronde kraag. Wel zijn ze maanden bezig om dat ene type orgel op de kop te tikken, of die tubular bell die te horen is op When I’m sixty four (die weer net even anders klinkt dan de bel op Penny Lane). Na het succes van vorig seizoen met de Magical Mystery Tour, gaan ze nu een stap verder met Sgt Pepper.
Het lukte helaas niet om Sheila Bromberg aan boord te krijgen. Maar verder is Bart van Poppel, toetsenist, zanger en bassist van The Analogues (die natuurlijk net als McCartney de bekende Violin Höfner-bas bespeelt), uiterst tevreden over het resultaat. Een monoloog in vier delen over de obsessieve zoektocht naar Beatles-perfectie.
Paul McCartney speelt het orgel-intro van het psychedelische Lucy in the Sky with Diamonds, waarin de invloeden van Alice in Wonderland en LSD te herkennen zijn.
‘Voordat John Lennon inzet met Picture yourself in a boat on a river, with tangerine trees and marmalade skies, horen we vier zweverige maten op een Lowrey Heritage Deluxe. Dat orgel is ook te horen in Being for the Benefit of Mr. Kite. We weten precies wat The Beatles allemaal hebben gebruikt uit het boek Beatles Gear (All the Fab Four’s instruments, from stage to studio) van Andy Babiuk. Dat orgel moesten we dus hebben. Er zijn vele modellen Lowrey, die je vaak gratis kan afhalen, maar dat ene type is zeldzaam en veel waard, zoals alles dat Beatles-gerelateerd is.
‘Na heel lang zoeken vond mijn vriendin er een op eBay. De vrouw die het aanbood woonde ergens boven New York en het was ‘local pickup only.’ Ik heb die vrouw buiten de veiling om benaderd en bood haar 7500 dollar, maar ze wilde eerst nog de vijf dagen van de veiling afwachten. Tot mijn stomme verbazing stond het startbod van 195 dollar in het laatste uur van de veiling nog steeds. Met twee laptops en een mobiele telefoon in de aanslag heb ik gewacht tot de laatste seconde om de koop te bevestigen. We hadden hem voor 195 dollar. Die vrouw baalde dat ze niet op mijn eerste buy-now-price was ingegaan en heeft nog geprobeerd om de koop tegen te houden. Nadat we het orgel goed ingepakt naar Nederland hebben laten overvliegen moest het gerepareerd worden, want het instrument bleek behoorlijk gaar te zijn. Niemand durfde zijn vingers te branden aan dat apparaat, waarvoor geen onderdelen meer te krijgen zijn. Lowrey orgels zijn in Nederland nauwelijks verkocht. In Brabant vonden we een hobbyist, met een huis en een schuur vol orgels. Hij heeft in zijn vrije avonduren een half jaar aan de opknapbeurt gewerkt. Hij vond twee muizennesten. De beesten hadden alle kabels doorgeknaagd. Toen we hem terugkregen viel hij regelmatig uit, maar na een tweede reparatie is het orgel helemaal klaar voor de première.’
George Harrison is sterk beïnvloed door de Indiase filosofie en muziek. Hij kreeg sitar-les van Ravi Shankar, de meester op dat instrument. Na een paar voorzichtige sitar klanken op Norwegian Wood, stopte Harrison steeds meer Indiase geluiden in het Beatles-repertoire, zoals Within you, without you.
‘Ik vond dat lange Indiase nummer, waarmee de tweede kant van Sgt. Pepper begint vroeger erg taai en sloeg het altijd over. Nu we er zo intensief mee bezig zijn geweest, vind ik het steeds mooier.
‘Het idee was om het zoveel mogelijk zelf te doen. Je kunt wel een Indiaas gezelschap inhuren, maar dat is onze eer te na. Alleen voor de tablas hebben we een Indiase speler gevraagd, want je kunt het wel schudden om dat ratelende geluid van die trommeltjes op Indiaas niveau voort te brengen. Dat is in een paar maanden niet te leren. Onze drummer Fred Gehring heeft voor Love you to van het album Revolver wel eens op dat ding zitten bongo-en, maar dat klonk echt niet.
‘De andere instrumenten doen we wel zelf. Een van onze violisten heeft speciaal les genomen om de dilruba te spelen, een Indiase viool met lange nek. Als je dat niet goed doet is het vreselijk vals. Ik heb met onze gitarist Jac Bico in de groep Tambourine gespeeld. We hadden toen al een voorkeur voor jaren zestig muziek en psychedelica. Jac heeft toen sitar leren spelen. Het model sitar van George Harrison kun je niet kopen, want elke sitar is uniek en draagt de handtekening van de maker.
‘Om aan al die instrumenten te komen, zijn we in Berlijn terecht gekomen, in een of andere spookachtige villa, waar je je schoenen moest uitdoen. Via een krakende oude trap kwamen we in een enorme showroom waar werkelijke alle mogelijke Indiase instrumenten hingen. We zijn uren bezig geweest, maar toen hadden we ook een fijne buit: een sitar, de dilruba, en een tanpura, een fretloze luit met een lange hals en een klankkast die lijkt op die van de sitar. Het nummer is werkelijk ongelooflijk geworden.’
Lennon had in een antiekwinkel een variétéposter uit 1843 gekocht. Voor het nummer Being for the Benefit of Mr. Kite zette hij de tekst van die poster op muziek, met bijbehorende feestgeluiden.
‘Ik ben hier het langst mee bezig geweest. Voor dat nummer zijn allerlei stoomorgels, draaimolenmuziek en andere feestgeluiden achter elkaar gezet. Die band is door de inventieve producer en arrangeur George Martin – de ‘vijfde Beatle’, die eerder dit jaar is overleden – in zeven stukken geknipt, op de grond gegooid, en in willekeurige volgorde weer aan elkaar geplakt. Misschien is dat een tikkeltje geromantiseerd, maar het is een bizarre collage, met stukken achterstevoren. Hoe gek die collage van de plaat ook loopt, op een gegeven moment zit hij toch als een logisch stuk in je hoofd, dat je kan nazingen. Maar het is helaas niet op het podium uit te voeren. We doen wel zelf het basisgeluid live, ook weer met de Lawrey en twee andere orgeltjes, een soort harmonium en verschillende soorten harmonica’s. Maar dan moet die hele saus er nog over. Die heb ik gemaakt, zoals ook The Beatles en George Martin dat hebben gedaan. Je kan die geluidjes natuurlijk wel gewoon van de plaat knippen, maar we wilden op dezelfde manier tot een anarchistisch kermisgeluid komen. Ik heb het geluid van allerlei draaiorgels gegoogled, die heb ik verknipt, en door elkaar geplakt. Na heel lang klooien krijg je net iets anders, maar wel hetzelfde gevoel, met een paar notelijke referenties. Dat zelfgemaakte bandje loopt dus mee als we de basis zelf spelen.’
Aan het eind van A Day in a Life spiraalt een gigantisch orkest de muziek naar een slotexplosie en een laatste noot die tweeënveertig seconden wordt aangehouden.
‘The Beatles hadden veertig orkestleden ingehuurd. Maar dat vonden ze nog niet genoeg. Dus hebben ze die orkestpartij vier keer opgenomen, zodat het 160 muzikanten werden. Alle jongens van The Analogues plus de blazers en strijkers zijn een dag in de Abbey Road studio in Londen geweest. Daar hebben we nog wat muzikanten bij elkaar gezocht, tot we een orkest van 25 leden hadden. Dat lange slotakkoord hebben we zes keer opgenomen en bij elkaar gevoegd, zodat we dezelfde massaliteit kregen als op de plaat. Dat bandje laten we meedraaien in de uitloper van Day in a Life. De Abbey Road akoestiek was waanzinnig. De technici hadden de studio voor ons helemaal ingericht met de oude microfoons en opnameapparatuur. We hebben ook Geoff Emerick gesproken, de geluidstechnicus van The Beatles. Dat filmpje gebruiken we als intro van onze show. Zoals gebruikelijk stond er een grote groep Beatles fans voor de deur van de studio. Iedereen wil ook over het beroemde zebrapad lopen. Toen wij met onze instrumenten uit de taxi stapten was even alle aandacht van die fans voor ons.’
Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band door The Analogues, Koninklijk Theater Carré Amsterdam, première zaterdag 12 november.
Het impresariaat was ten einde raad: met The Analogues had men een topact in handen, maar het publiek en de recensenten kwamen niet opdagen voor – wat men dacht – het zoveelste Beatles-coverbandje. Totdat in een klein stukje in de Volkskrant het ware karakter van de band werd beschreven. Toen volgde De Wereld Draait Door en andere media. De tournee eindigde afgelopen zomer met twee ingelaste, uitverkochte concerten in het Concertgebouw. Om de band in het buitenland te verkopen loopt men tegen hetzelfde vooroordeel aan. Met clips van de voorstelling Sgt Pepper hopen The Analogues ook buitenlandse agenten enthousiast te maken.