Twee maanden geleden zagen we Martin van Dijk nog in het televisieprogramma Met het mes op tafel, waar hij sinds 1997 de vaste pianist was achter quizmaster Joost Prinsen en Herman van der Zandt. Het mutsje dat hij toen droeg beloofde al weinig goeds. Zondagmiddag is Martin van Dijk in zijn woonplaats Amsterdam overleden.

Martin van Dijk (Emmen, 1946) krijgt de muzieksmaak te pakken in het familiehotel Van Dijk in Klazinaveen waar in de jaren vijftig de hele dag Duitse schlagers in de gelagkamer worden gedraaid. Maar als in de zomer Amerikaanse piloten langskomen, die in Duitsland gelegerd zijn, pikt hij ook jazz- en popklanken op. Hij krijgt al snel ruzie met zijn pianoleraar, omdat hij zich niet aan de traditionele regels wil houden. Na een optreden op het Loosdrechtse Jazzconcours wordt de 16-jarige pianist uitgenodigd in de talkshow van Willem Duys, Voor de Vuist weg. Zijn ouders zijn zowel trots als bezorgd, want zij vrezen voor de negatieve kanten van het artiestenbestaan, en sturen hem direct naar een kostschool waar geen piano staat. Van Dijk raakt daar wel zijn vingervlugheid kwijt, maar niet zijn liefde voor muziek. Vanaf halverwege de jaren zestig maakt hij radicaal maatschappelijk muziektheater bij Werk in Uitvoering, speelt hij blues bij de Harry Muskee Band en cabaret met Martin, Ton & Bommerson.

Dan vertrekt hij naar het westen des lands, waar hij zich in 1983 in de kijker speelt bij de musical De Zoon van Louis Davids. Samen met Harry Bannink kan Van Dijk tot de grote vernieuwers van het muzikale kleinkunstidioom worden gerekend, door jazz, soft pop en wereldmuziek binnen te laten. Over die productie, waar Karin Bloemen ook voor het eerst aan het grote publiek werd voorgesteld, zei Martin van Dijk later tegen de Volkskrant: ‘We moesten eindelijk eens af van de psalmencultuur, de voorspelbare akkoordenverschuivingen na een paar zinnen en de Jules de Corte-composities, hoe mooi ze ook waren. Mijn muziek was toen puur Sting avant la lettre.’

Vanaf dat moment weten de tekstdichters (George Groot, Jan Boerstoel) en uitvoerenden (Jenny Arean, Adèle Bloemendaal) hem te vinden. Ondanks de lof die hij in vakkringen krijgt toegezwaaid (Scheveningen Begeleiders-Cabaretprijs, Annie M.G. Schmidt-prijs voor het lied Iemand moet het doen) is het slecht voor zijn ego dat het publiek hem alleen maar als pianist ziet. In de jaren tachtig speelt hij zich in het volle licht met Purper en daarna vormt hij met Hans Dorrestijn een echt duo.

Samen met Flip Broekman en Jan Boerstoel heeft Van Dijk onlangs de satirische musical De Seewölf voltooid. Volgende week woensdag tot en met vrijdag wordt een lees- en zangversie uitgevoerd van deze productie met onder meer Sanne Wallis de Vries en Paul Groot in het Amsterdamse Theater Bellevue.

Patrick van den Hanenberg