Het Jappenkamp: Ik bid voor uw gezondheid


Geplaatst in Theaterrecensies op . Gepubliceerd in: de Volkskrant

Lucy in the Sky van en met Yolande Bertsch en Fréderique Spigt, muziek: Corrie Van Binsbergen, regie: Titus Tiel Groenestege. 5 mei, Theater aan het Spui, Den Haag. Tournee.

Aan het ene uiteinde van de onpersoonlijk lange tafel vertelt een Indische vrouw over haar jeugd in de tropen. Over de baboe, en de tijger die met een kip als lokaas werd gevangen. Een Hollandser dan Hollandse vrouw zit aan het andere eind van de tafel en valt de Indische vrouw verongelijkt in de rede. Die vrouw kan die romantische avonturen nooit hebben meegemaakt. Daar was ze te jong voor. Nee, haar Hollandse verhalen zijn pas echt..over het harde, maar knusse leven in het Rotterdam van de jaren zestig. Het wrang-geestige gekissebis gaat nog even door totdat de oudere vrouw de dolksteek uitdeelt: ‘Ik kan me nog goed herinneren dat jij geboren werd. Wat een ramp. Jij bent onvrouwelijk en onelegant. Je bent zeker een pot. Jij lijkt helemaal niet op mama.’
Actrice Yolande Bertsch is geboren in Nederlands Indië en was een peuter toen zij met haar moeder in een Jappenkamp terecht kwam. Na de oorlog komt het gezin in Nederland. De gebroken moeder verlaat haar Indo-man en sticht een ‘wit gezinnetje.’ Zangeres Frédérique Spigt is een dochter uit dat tweede huwelijk. De halfzusjes hebben een totaal andere moeder gekend, maar de bewondering voor hun moeder is bij beide dochters even groot. Na enige omtrekkende bewegingen beginnen ze samen het leven van hun moeder af te pellen. De afstand aan de tafel en het leeftijdsverschil tussen de twee zussen wordt overbrugd als de flarden van de geschiedenis van de twee gezinnen in elkaar worden geschoven. De herinneringen van de twee vrouwen wordt op een groot scherm geprojecteerd: de stoere Rotterdamse brug De Hef, de begrafenis van de Japanse keizer Hirohito uit wiens naam de moeder al die vernederingen en wreedheden moest ondergaan, en veel onscherpe foto’s. Aan het slot van de voorstelling zingt Fréderique Spigt het dromerige Beatles-nummer Lucy in the Sky en zien we een kraakheldere foto van de moeder. Een mooie, elegante vrouw. Zij is door haar dochters op een indrukwekkende manier op een voetstuk geplaatst.
Regisseur Titus Tiel Groenestege heeft heel vernuftig de opbrengst van improvisaties, de krachtige gedichten van Yolande Bertsch, en de dwingende soundtrack van Corrie van Binsbergen tot een ontroerend geheel weten te smeden. Lucy in the Sky is als een aanzwellende wind, met een paar indrukwekkende stormstoten. Zoals het voorlezen (in het Japans door de tweede muzikante Naomi Sato, met Van Van Binsbergen als vertaalster) van de overgave-verklaring van de Japanse kampcommandant, met als ongelooflijke slotzin: ‘Ik bid voor uw gezondheid en geluk in de toekomst.’