Als ik met de fiets op de pont naar Noord sta, dan betekent dat bijna altijd het begin van een aangename tocht door de Kop van Noord-Holland. En dan is het dus lente of zomer.
Maar, zonder al te veel in Toon Hermans-achtige zonnigheid te vervallen, moet worden gezegd dat het ook altijd lekker zonnig is, zelfs op een gure november- of februariavond, als ik op weg ben naar weer een verse theatertraktatie in het Muziek Laboratorium.
Sodeju, wat hebben we genoten van The Wild Party, Bingo, Urinetown en het Sondeim-festival.
Laboratorium klinkt misschien als een van de buitenwereld afgesloten, ongezellige ruimte in de kelder van een naargeestig gebouw, waar enigszins wereldvreemde wetenschappers met verwarde haren op de vierkante millimeter aan het priegelen zijn, zonder te weten dat een uitstekende saxofonist op de hoek van de straat staat te spelen.
Ook al zijn we hier op een nog steeds tamelijk vage vlakte van Amsterdam, van de buitenwereld afgesloten is het niet. Ongezellig en naargeestig al helemaal niet, en het woord wereldvreemd voor de mensen die hier aan de slag zijn is natuurlijk totaal ongepast.
Artistiek leider Koen van Dijk heeft drie maanden op Broadway gewerkt, waar hij met zijn muzikale maatje Ad van Dijk hun musical Cyrano aan het verwende New Yorkse publiek heeft getoond. Daarna ging hij zes weken aan de slag in Tokio om ook dáár Cyrano op te voeren en de laatste jaren heeft hij door zijn werk voor de musical Amandla! Mandela vele contacten in Zuid Afrika opgedaan.
Een internationale theaterkenner dus…en iemand die voor een aangename werksfeer zorgt. Officieel is hij het opperhoofd van het lab, maar hij is veel meer de primus inter pares, want de gezagsverhoudingen ademen een aangename Lurelei jaren zestig-sfeer uit. Een kleine staf. Iedereen is een keer per week bedrijfsleider: kijken of de ijskast is gevuld en de toegangsbewijzen innemen. Dat zijn hier trouwens vrolijke flippo’s. En voor de voorstelling gaat Van Dijk nog even langs de schoenmaker om de schoenen van een van de spelers op te halen. En die spelers nemen weer genoegen met een bescheiden gage, omdat ze in de gaten hebben dat hier de ware mentaliteit heerst.
Op vele plaatsen in Nederland wordt vandaag een grote strot opgezet uit protest tegen de cultuurbarbarij van het Kabinet Wilders met zijn twee kruiperige onderknuppels Rutte en Verhagen.
Het asociale gedrag van een aantal parlementariërs waar we de afgelopen week mee werden geconfronteerd is natuurlijk kinderachtig gerommel in de marge als je het vergelijkt met de moord op cultuur met voorbedachte rade waar dit kabinet mee weg dreigt te komen. Toch heb ik het idee dat het M-Lab door de gedrevenheid, de inventiviteit, en de liefde voor het theater dat uit alle poriën van het gebouw spat ook deze pikdonkere nacht zal overleven.
M-Lab heeft sinds de opening in september 2007 ruimte geboden aan vele tientallen theaterexperimenten. Het doel van Van Dijk en zijn mannen en vrouwen is om actief mee te werken aan het ontwikkelen van nieuwe theaterideeën en het publiek kennis te laten maken met ten onrechte onbekende buitenlandse theaterproducties.
Talentvolle jonge schrijvers, choreografen, componisten en regisseurs kunnen bij het M-Lab hun stukken laten proefdraaien: vier weken repeteren onder het wakend oog van regisseur Koen van Dijk, en dan vier dagen spelen. En vervolgens hopen dat een commerciële producent de voorstelling oppikt.
Verder heeft M-Lab zich ontwikkeld tot een gewilde try out plek van wat meer ervaren cabaretiers.
Producenten hebben een tijdje de kat uit de boom gekeken, maar dit seizoen zien we dat twee musicals die in M-Lab een proeftijd hebben gehad – Into the Woods en Urinetown – in de grote landelijke theaters worden opgevoerd.
Dit succes en de topmentaliteit die hier heerst zijn de redenen voor de Kring van Nederlandse Theatercritici om de Prijs van de Kritiek 2010 toe te kennen aan M-Lab.
Namens de Kring van Nederlandse Theatercritici
Patrick van den Hanenberg
Amsterdam, 20 november 2010