Foto: Roy Beusker
Naast de voetbalgoden Maradonna en Messi zijn Evita Perón en Che Guevara wereldwijd waarschijnlijk de meest bekende Argentijnen. De vrouw van lage komaf die zich naar de politieke top in Buenos Aires worstelde en die als First Lady rond 1950 misschien wel machtiger was dan haar man, president Juan Perón, en de revolutionair die via een tussenstop op Cuba, aan de zijde van Fidel Castro, in 1967 werd vermoord in de jungle van Bolivia. In het echte leven hebben de twee tijdgenoten elkaar nooit gesproken, maar in de musical Evita van componist Andrew Lloyd Webber en schrijver Tim Rice staan ze lijnrecht tegenover elkaar op het podium. In de nieuwe versie van die musical, die zondag in Carré in première gaat, speelt René van Kooten de luis in de pels van de overambitieuze Evita.
Van Kooten (Den Haag, 1972) was te jong om als tiener de befaamde romantische poster van Che Guevara – halflang haar, ogen die krachtig in de verte kijken, baret met rode ster – aan de muur van zijn slaapkamer te hebben. Hij toonde als scholier zijn maatschappelijk engagement met een Arafat sjaal en een zwart new wave streepje onder zijn ogen. Hij is altijd in de linkse hoek blijven hangen (‘Ik erger me meer aan bankfraude dan aan bijstandsfraude.’), maar hij ziet wel dat het beeld van Che en Evita in de loop der jaren is gaan schuiven. Minder zwart-wit en wat meer grijs. Dat is volgens Van Kooten ook te merken aan de regieopvattingen bij de musical.
‘Toen de musical in 1978 in première ging, schreef men: ‘What’s next? A musical about Hitler?’ Men zag Evita puur als een fout, corrupt, opportunistisch wijf, terwijl Che, als een karakter in een stuk van Brecht, aan de lopende band kritische kwinkslagen mocht uitdelen in zijn revolutionaire outfit. In overleg met regisseur Paul van Ewijk wil ik niet alleen de haat en minachting laten zien, maar ook iets van verwondering, of misschien zelfs bewondering en wat jaloezie. Want ook al is die vrouw nog zo met haar eigen belang bezig, ze komt wel op voor het volk en ze heeft zich wel afgezet tegen de aristocratie en het leger, dé traditionele machten in Zuid Amerika. Met haar stichting heeft ze voor zichzelf veel geld binnengehaald, maar ze heeft ook voor scholen en ziekenhuizen gezorgd. We zetten Che niet meer neer in zijn revolutionaire kledij met baret en sigaar. Hij is een kritische arbeider geworden. ‘Che’ betekent zoiets als maat of vriend en geldt in Zuid Amerika als een algemene benaming voor een Argentijn. Maar natuurlijk zijn de nodige verwijzingen naar Che Guevara wel gebleven.’
‘Ik zie eigenlijk een interessante overeenkomst tussen Jesus Christ Superstar, de eerste succesvolle Lloyd Webber/Rice musical en de opvolger Evita. In Jesus Christ zien we dat Judas de boodschap van Jezus misschien wel juist heel goed heeft begrepen, maar dat deze apostel teleurgesteld is over het resultaat. Evita is eveneens een soort Messias en in de linkse Che zien we een teleurgestelde en cynische volgeling, die daarom hard tegen Evita te keer gaat: ‘Heel nobel dat jij je ideeën zo prachtig promoot. Maar dat je zo weinig verandert voor ons in de goot. Vergeef me dat ik veel lastige vragen voor je verzin. Maar doe je het voor je geweten of voor je gewin?’
‘De twee hebben elkaar in dit stuk nodig om hun punt te maken, en ze zijn eigenlijk twee gelijkwaardige krachten geworden. In een hallucinerende droomscène haalt Evita stevig uit naar Che: ‘Ga jij maar naar een of ander eiland met andere marxisten, voordat je zelf een icoon wordt op posterformaat.’ ‘Daarbij komt dat Brigitte Heitzer, die ook tien jaar geleden Evita speelde en toen min of meer werd weggevaagd door Stanley Burleson als Che, nu veel steviger in haar schoenen staat. Het is nu veel meer een gevecht van gelijken geworden.’
René van Kooten is heel blij met de rol, die min of meer aansluit bij zijn rol als politieke gevangene in het Argentinië van generaal Videla in de musical Kiss of a Spider Woman. Voor die rol in 2015 kreeg hij een Musical Award nominatie, zoals hij de afgelopen dertien jaar heeft gegrossierd in nominaties. Misschien zit er dit keer wat meer in.
Patrick van den Hanenberg
Evita door De Graaf & Cornelissen Entertainment, 21 oktober en 27 februari t/m 3 maart in Carré, 6 t/m 8 november in Schouwburg Amstelveen, 20 t/m 22 november in Zaantheater, Zaandam. degraafencornelissen.nl