foto Joris van Bennekom
‘Van alle beschikbare negers in Nederland ben ik de beste om Nelson Mandela te spelen. Voor die andere 147 rollen die ik heb gespeeld, zullen er wel betere acteurs zijn geweest, maar ik ben Mandela.’
Na zijn uitverkiezing leek Kenneth Herdigein de verantwoordelijkheid van de hoofdrol in de musical over Nelson Mandela niet meer aan te kunnen en stond hij op het punt om zijn rol terug te geven. Maar nadat regisseur Koen van Dijk (‘Die man is de perfecte TomTom’) hem een stevige shot zelfvertrouwen had toegediend, wist hij het weer wat hij voelde bij de auditie. ‘Ik kwam binnen in driedelig pak met daarover een Afrikaans gewaad en stelde me aan iedereen voor als Nelson Mandela. Nu noemen de Zuid Afrikanen in de cast me ook buiten het podium Madiba, een naam die vol eerbied verwijst naar de clan van Mandela.’
De politieke belangstelling zit bij Herdigein in de genen. ‘Mijn vader was vice president van Suriname toen Bouterse zijn staatsgreep pleegde. De mooiste televisie is voor mij een scherp politiek debat in de Tweede Kamer. Misschien nog wel mooier dan een wedstrijd van Ajax.’
Het lijkt zo voor de hand te liggen: toneelstukken, films, musicals over een van de grootste mannen van de twintigste eeuw. Maar producent Inge Bos vult met haar ambitieuze project een gat dat zelfs in Zuid Afrika nog open ligt. Tijdens de repetities voor de musical Amandla! Mandela bleek dat ook een groot deel van de Zuid Afrikaanse cast nauwelijks de Apartheidsgeschiedenis kent. Herdigein ziet een parallel met de 8 December moorden in Suriname. ‘Narigheid wil je zo snel mogelijk vergeten, en ook in Zuid Afrika keert men liever het gezicht naar de zon dan naar de regen en de storm.’
Vier jaar zijn Inge Bos, schrijver/regisseur Koen van Dijk en componist Frank Uyttebroeck bezig geweest om deze productie vanaf de grond op te bouwen. Tijdens meerdere reizen werden de historische plekken bezocht, zoals de gevangenis op Robbeneiland, waar Mandela bijna twintig jaar heeft vastgezeten en het dorp waar de verzetsheld is opgegroeid. Zijn kleinzoon is daar nu Chief en deze wilde eerst niets van de musical weten, omdat hij ervan uitging dat Mandela’s werk voor de verzetsbeweging ANC als beginpunt werd genomen.
Herdigein: ‘Voor de documentaire die Mélinde Kassens over de totstandkoming van de musical heeft gemaakt heb ik ook Mandela’s kleinzoon gesproken. Zijn aanvankelijke desinteresse verdween toen bleek dat Koen van Dijk in zijn script uitgaat van het Xhosa-principe Umuntu ngumuntu ngabantu. Dat betekent ‘een mens is geen mens zonder de anderen.’ In die geest worden de dorpsvergaderingen gevoerd. Het gaat verder dan ons poldermodel, waarin iedereen wat water bij de wijn doet. Je probeert je oprecht te verplaatsen in de wereld van de ander en zo kom je tot overeenstemming. Zo doet men het in de Dorpsraad waar Mandela op negenjarige leeftijd als pleegzoon van de Chief mee in aanraking kwam en zo leefde Mandela later ook. Daarom zei president De Klerck die met Mandela aan het eind van zijn gevangenschap heeft onderhandeld dat Mandela zijn taal sprak. Toen we dat aan de kleinzoon van Mandela vertelde gaf hij zijn zegen aan de onderneming.’
De musical vertelt het verhaal van de kleine Mandela tot aan zijn inauguratie als president. Voor wie denkt dat de corruptie, gebroken beloftes, de zwakke president Mbeki en de twijfelachtige reputatie van de huidige president Zuma buiten schot blijven, moet volgens Herdigein maar goed kijken naar de vechtende jongetjes tijdens de inauguratiescène. ‘We wilden het er niet te dik bovenop leggen, maar deze subtiele manier om de euforie te temperen, vind ik heel sterk.’
Tijdens zijn verblijf in Zuid Afrika hield Herdigein een dagboek bij. Hij schrijft dat op Robbeneiland hem het zweet uitbrak.
Speciaal voor ons is de vleugel waar Nelson Mandela vastzat, de hele ochtend geheel leeg gehouden. Geen toeristen. Bij wijze van hoge uitzondering mag ik in zijn cel zitten. Mijn geest en lichaam breken volledig. Ik probeer me zo goed en zo kwaad als dat gaat te beheersen, wat maar matig lukt. Als de gids de celdeur opent, krast het geluid door mijn ruggenmerg.
Mandela en Herdigein zijn even lang. De acteur merkte dat hij in de cel niet helemaal languit gestrekt kon liggen. Veertig minuten heeft hij bijna in trance op Mandela’s matje gelegen, voordat hij weer op de boot naar het vasteland stapte met de tekst van Koen van Dijk in zijn hoofd:
Dromen zijn vrij. Wat geven ze prijs?
Iedere nacht in mijn cel, maak ik dezelfde reis
Eerst een boottocht over golven
Koele druppels in het gezicht
En zo komt die eeuwige Tafelberg steeds naderbij.
Amandla! Mandela, tekst en regie: Koen van Dijk, muziek: Frank Uyttebroeck. Première 24 oktober in Carré, Amsterdam.
<href=http://www.mandelademusical.nl”> www.mandelademusical.nl
De documentaire Amandla! Mandela van Mélinde Kassens wordt op 22 oktober uitgezonden om 22.45 uur op Nederland 2.