Tien leerlingen en een docent van Het Amsterdams Lyceum waren de afgelopen tien dagen in New York op bezoek bij John Bowne High School. Een uitwisseling met Hiphop en 17e eeuwse godsdienststrijd.

De krampen beginnen na een uur vliegen. Nog zes uur te gaan.
‘Is er een dokter in de zaal?’
Natuurlijk, het moet wel erg raar lopen als er in een volgepakte Boeing 747 geen medicijnman aanwezig is. Een blindedarmontsteking wordt niet uitgesloten. Zinzi Oegema, een 17-jarige leerling van Het Amsterdams Lyceum, op weg naar New York voor een uitwisselingsweek met leerlingen van John Bowne High School in Queens, verrekt van de pijn.
De immigratie-beambten op J.F.K.-Airport, die vooral worden geselecteerd op chagrijnigheid, lompheid en intimiderend gedrag blijken ook een menselijke kant te hebben (of zijn misschien bang voor een schadeclaim) en laten het gezelschap soepel en met voorrang door. Bij de douane leveren zelfs de 350 bloembollen, die als een Hollands presentje zijn meegenomen, geen enkel probleem op. Doorlopen en wegwezen.
De ambulance staat al klaar. Een van de ouders van de New Yorkse leerlingen waar de Amsterdammers logeren raadt ons aan om in ieder geval niet naar Jamaica Hospital Queens te gaan, ‘because it’s a zoo out there.’ De ziekenwagen rijdt zonder discussie direct door naar Jamaica Hospital.
De entree van het ziekenhuis doet denken aan een bloederige aflevering van MASH. Een lange rij bedden gevuld met rochelende, kermende, droevig kijkende dames en heren. Er zijn zojuist ook nog twee gewonden binnengebracht van een schietpartij tussen de achterban van het hiphop-duo Bang ‘Em Smurf and Domination en leden van G-Unit, de crew van rapper 50 Cent, die elkaar al een tijdje naar het leven staan.
Gelukkig mogen wij doorlopen naar de kinderafdeling. Daar zijn Disney-figuren in de vloer gemetseld en is het rustig en schoon. Na het invullen van een lange vragenlijst (waarbij achter ‘godsdienst’ om Bush te sarren ‘atheist’ wordt genoteerd), gaan de medici aan het werk. Gelukkig geen blindedarm. De volgende dag wordt Zinzi met een anti-biotica kuur om de blaasontsteking te bestrijden ontslagen en kan ook zij aan het uitwisselingsprogramma beginnen.
Het Amsterdams Lyceum heeft al zes jaar een exchange met New York. In het voorjaar komen New Yorkse leerlingen naar Amsterdam, waar ze worden ondergebracht bij leerlingen uit VWO-5. Zij krijgen een beeld van het Nederlandse onderwijs en het leven in de (zeker voor jonge Amerikanen) vrije hoofdstad. In de herfst gaan de Amsterdammers (inmiddels in de examenklas) naar New York. Dat kunnen soms heftige ervaringen zijn, zoals vlak na 11 september 2001.
Er is na de grote aanslag flink op het openbaar onderwijs bezuinigd en Amerikaanse ouders zijn beduidend minder enthousiast geworden om hun kroost naar het zogenaamd onveilige Europa te sturen. Toch is het nog steeds gelukt om nieuwe scholen te vinden voor dit interessante project. Dit jaar waren we te gast in Queens. John Bowne High School heeft 4000 leerlingen, waarvan een deel een speciaal agrarisch programma volgt op de volwaardige schoolboerderij. Om de New Yorkers te gerieven waren we in april onder meer naar de Keukenhof en een boerderij in Zunderdorp geweest. Ook voor de meeste Amsterdammers een unieke ervaring.
De Engelse Quaker John Bowne woonde in de 17e eeuw in Flushing (genoemd naar Vlissingen), dat onder de jurisdictie viel van Nieuw Amsterdam, de kolonie van de West Indische Compagnie. Officieel gold in Nieuw Amsterdam vrijheid van geweten, maar Gouverneur Peter Stuyvesant wilde niets weten van de pacifistische Quakers. Niet alleen omdat hij zelf een stijle calvinist was, maar ook omdat er zo nu en dan gevochten diende te worden tegen onwelwillende Indianen of andere bedreiging van de economische macht van de Hollanders. Toen hij merkte dat de Quakers regelmatig in het huis van Bowne (het oudste gebouw van New York) bijeenkwamen, werd de reli-rebel opgepakt. Bowne accepteerde de boete niet, en werd naar Amsterdam verbannen, waar hij zijn zaak verdedigde voor het rechtscollege van de West Indische Compagnie. Daar was men gevoelig voor de argumentatie van Bowne en het pamflet The Flushing Remonstrance. Een religieus tolerante houding, zo redeneerden de Hollandse kooplieden praktisch, zou economisch gunstig uitpakken. Delen uit The Flushing Remonstrance zijn later overgenomen in de Bill of Rights, de uitwerking van de Amerikaanse grondwet.
De Amsterdamse leerlingen hebben natuurlijk tijdens hun tiendaagse New Yorkse verblijf het rijtje met Chinatown, Empire State Building, Harlem, Times Square, Brooklyn Bridge en Vrijheidsbeeld gedaan. Verder werd er gewerkt aan de eindexamen-profielwerkstukken, die aan New York gekoppeld moesten worden. Zo bestudeerde hiphop-freak Rutger de muziekgeschiedenis in de wijk de Bronx, July ging op zoek naar de bewijzen voor de nieuwe renaissance van de zwarte wijk Harlem (die door de opknapbeurt en de daarbij horende hogere huren wel eens ongewenst witter kan gaan worden) en het koppel Anna en Lisette trokken voor hun profielwerkstuk de Italiaanse wijken van Mahattan en de Bronx in. Daarnaast werden op school en in de tuin van het John Bowne House door de (op dit punt tamelijk onhandige) Amsterdammers bloembollen geplant. De 17e eeuwse strijdbijl tussen Amsterdam en John Bowne was hiermee definitief begraven.