Tijdens een optreden met zijn band The Happy Boys in de Amsterdamse club Sosa in 1975 kreeg de Surinaamse zanger Lieve Hugo een fatale hartaanval. Het stoffelijk overschot werd met hetzelfde vliegtuig naar Suriname gevlogen, waarin ook premier Den Uyl zat die de onafhankelijkheid van Suriname ging bezegelen. De straten van Paramaribo waren stampvol bij de begrafenis twee dagen voor de onafhankelijkheid.
Vanavond wordt in het Amsterdamse Concertgebouw het Kaseko Crossover Concert gehouden. Artiesten met Surinaams bloed zoals Edgar (Trafassi) Burgos en Oscar Harris zingen nummers van Lieve Hugo en worden begeleid door het Metropole Orkest. De witte inbreng komt van onder meer De Dijk en Angela Groothuizen. Het concert zal dit najaar bij de AVRO te zien zijn en de opnamen zullen ook worden gebruikt in de driedelige documentaire Iko, King of Kaseko van Vincent Soekra, die door de NPS zal worden uitgezonden.
Soekra is in Nederland geboren, heeft het grootste deel van zijn jeugd in Suriname doorgebracht om vervolgens in Amsterdam aan de Filmacademie te studeren. Hij voelt zich zowel op Schiphol als Zanderij thuis. Soekra was acht jaar toen Lieve Hugo stierf, maar de muziek heeft hem altijd vergezeld waar hij ook ter wereld aan het filmen was. Een documentaire over een van de meest spraakmakende Surinaamse muzikanten was dan ook een kwestie van tijd.
Er is vrijwel geen beeldmateriaal van Lieve Hugo. Het televisiestation in Paramaribo heeft altijd op banden moeten bezuinigen en een brand in de studio heeft zelfs de kleinste beeldkruimels vernietigd. Ook van zijn optreden op het Holland Festival in 1970 is niets bewaard gebleven. Er zijn alleen wat opnamen van Lieve Hugo in Volendam uit de Ted de Braakshow uit 1975 toen hij in Nederland door leek te breken met Een pot met bonen. Soekra nam Nederlandse artiesten mee naar Suriname om ze daar onder te dompelen in de kaseko-muziek. Dat bruist vooral in Frimangron (Vrijmansgrond), de creatieve wijk van Paramaribo waar in de slaventijd vrijgekochte stadsslaven een stukje grond kregen.
Kaseko is Surinaams-creools popmuziek, met een belangrijke rol voor de skratyi, een trom/pauk met daarop een bekken. De invloed van de New Orleans jazz en calypso is hoorbaar, maar de snelle roffel maakt het herkenbaar Surinaams. Voor Surinamers althans. Soekra: ‘In elke strandbar of luxe hotel op Jamaica speelt een reggae-bandje en op Trinidad hoor je calypso. Zo weet een toerist waar hij is. Het toerisme in Suriname begint langzaam te groeien, en daarom hoop ik dat kaseko over de hele wereld verbonden zal worden met Suriname.’
Soekra kreeg het financieel niet voor elkaar om de documentaire in 2005 in première te laten gaan, 30 jaar na de dood van Lieve Hugo en de Surinaamse onafhankelijkheid. Die twee zaken hebben veel met elkaar te maken. Onder het Nederlandse bewind werd de Surinaamse cultuur onder het tapijt geschoven. Edgar Burgos herinnert zich dat hij van de nonnen op school in een stuk zeep moest bijten om zijn mond schoon te maken als hij het waagde om Surinaams te spreken. Kaseko muziek met Surinaamse teksten moest op een open plek in het bos buiten Paramaribo worden gespeeld. ‘Ik ben geen fan van Bouterse. In het liedje Brombere heb ik de werkgelegenheidssituatie onder Bouterse zo belachelijk gemaakt dat ik Suriname een paar jaar niet in mocht. Maar na zijn staatsgreep in 1982 is wel de Surinaamse identiteit echt tot leven gekomen. Op zijn verjaardag speelden kaseko-bandjes en pakte hij zelf de sambaballen. Het was zijn manier om te zeggen Fok you Nederland, wij hebben onze eigen cultuur.’
Burgos is niet alleen een neef van Lieve Hugo (zijn artiestennaam heeft met zijn befaamde charmes te maken), maar kan met zijn band Trafassi ook als de erfgenaam van Lieve Hugo worden beschouwd. Vergelijkbare dubbelzinnige teksten en evenveel energie. ‘Net als Lieve Hugo haal ik altijd vrouwen op het podium om te ‘schuren.’ Als een Surinaamse band op een feest kwam spelen, dan zetten de muzikanten hun klapstoeltjes neer, speelden een paar nummers en hielden direct op als de keukendeur openging en ze het eten roken. Dan gingen ze eten en moppen tappen. Bij Lieve Hugo stonden de bandleden en speelden zich in het zweet, zoals ze dat ook op het erf bij mijn grootvader altijd deden. Met mooie roffels over het zinken golfplaten dak.’
Kaseko Crossover Concert, met onder meer Edgar Burgos, De Dijk en het Metropole Orkest, vanavond in het Concertgebouw Amsterdam.
www.ikon-foundation.nl