In de Zuid-Chinese stad Meizhou staat het Edwin van der Sar stadion. In Amsterdam duurde het irritant lang voordat het stadion in Zuid-Oost werd omgedoopt tot de Johan Cruijff Arena. Voor het bestuur van voetbalclub Guangzhou R&F (Rich & Force) was het een simpel hamerstuk om op de pui van het stadion(netje) waar de jeugd van de club speelt, de naam en beeltenis van de Ajax-directeur te schilderen.
De dankbaarheid is dan ook groot. De afgelopen jaren hebben Ajax trainers het fundament gelegd voor wat de beste jeugdopleiding van China moet worden, waardoor Guangzhou R&F op termijn serieus de strijd kan aangegaan met stadgenoot/topclub Guangzhou Evergrande, die al jaren de Chinese Super League domineert.
Toen de Ajax-groep twee jaar geleden in Meizhou neerstreek trof men daar de erfenis aan van vier jaar aanwezigheid van Chelsea. Door de gouden klank van de Premier League had Guangzhou R&F bij die club aangeklopt om het Chinese voetbal naar een hoger niveau te tillen. Die Engelse trainers hebben echter nauwelijks iets extra’s toegevoegd en na een intensieve speurtocht van twee jaar door Europa kwamen de Chinezen tot de conclusie dat zij met Ajax, met de befaamde jeugdopleiding, een beter samenwerkingsverband konden sluiten. Het vijfjarige contract loopt over drie jaar af, maar Ajax heeft al stilletjes aangegeven dat de klus pas na tien jaar geklaard kan zijn, want het gaat om beduidend meer dan alleen Ajax-shirtjes uitdelen. Het Amsterdamse team, dat valt onder de Ajax Coaching Academy, bestaat uit onder meer een video-data analist, een sportmedicus, een scout en keeperstrainer Jan Splinter, die eerder werkzaam was bij PAOK, de KNVB en de Ajax jeugd. Clubs in de Chinese eredivisiemogen maximaal drie buitenlanders opstellen, maar de keeper moet Chinees zijn.
video analyse
De Ajax-groep staat onder leiding van Edwin Petersen, onder meer voormalig hoofd opleidingen bij Vitesse en trainer van Oranje onder 16 jaar. Hij ziet dat er de afgelopen twee jaar stevige vooruitgang is geboekt. De zeven velden, inclusief de ‘Ronald de Boer-pitch’, liggen er prima bij, en voor alle internaatklassen op lager en middelbaar schoolniveau zijn bevoegde docenten gevonden.
Maar wat volgens Petersen nog belangrijker is: het niveau van de jonge spelertjes is aanzienlijk verhoogd en er is meer spelplezier. De Chinese trainers, die de Ajax-lessen op het veld in de praktijk moeten brengen, waren vooral heel streng en wezen met luide stem op de fouten die de 350 jongens van 7 tot 17 maakten. Maar tegenover de Nederlandse trainers waren ze bijna dociel.
Petersen: “Ik had een scholing met de 25 Chinese trainers georganiseerd, en er kwam geen enkele reactie uit de groep. In Nederland krijg je meteen discussie, maar hier viel doodse stilte. We moeten met de trainers loskomen van de discipline, de onderdanigheid. Zo is men hier wel opgegroeid, maar we maken op dit sportcomplex onze eigen wereld, onze topsportomgeving. Ik wil de trainers kunnen aanspreken, maar zij mogen mij ook aanspreken. En dat geldt ook voor spelers.”
Ralf Kebsch, die verantwoordelijk is voor de scouting, zegt dat Wesley Sneijder het in China nooit had kunnen maken. “Zijn brutaliteit was nodig om de top te bereiken en dat zou er hier al lang uitgeslagen zijn. Kinderen op de basisschool zijn hier net zo open en vrolijk als kinderen van die leeftijd in Nederland, maar op de middelbare school heerst er discipline. Er wordt gereproduceerd en niet geleerd om kritisch na te denken. Ze worden rustiger en zullen nooit tegen een leraar ingaan.”
Corvee voor de leerlingen
De scoutingsmachine van Kebsch draait nog niet op volle toeren. Ajax geldt in Nederland als ‘een lekker wijf’. Honderd scouts stropen de amateurvelden af, en men hoeft nauwelijks moeite te doen om jonge talenten binnen te halen. Kebsch heeft slechts drie scouts tot zijn beschikking voor de hele provincie Guangdong, die net zo groot is als Frankrijk.
Kebsch: “Aangezien hier geen amateurcompetitie bestaat, moet ik met mijn scouts de scholen langs om tijdens de gymles of onderlinge schoolpotjes talenten te ontdekken. Maar ook dan is het nog niet zo eenvoudig om die kinderen naar het voetbalinternaat te krijgen, waar ze op minder hoog niveau les krijgen dan op de meeste staatsscholen. Niet alleen kunnen ouders twijfelen, omdat een carrière in het betaald voetbal voor hun kind absoluut geen zekerheid is, maar ook de overheid kan op alle mogelijke manieren dwars liggen met ondoorgrondelijke regels.”
Voorwaarde om het project in China mooi af te ronden, waarna de Chinese coaches het werk in Ajax-stijl kunnen voortzetten, is dat Ajax een betere greep op de gehele structuur van de club moet veroveren. Het middelmatig presterende eerste elftal (met de Belg Dembele op het middenveld) staat nu onder leiding van Servische trainers, en op een ander complex in Guangzhou zijn ook nog Japanse trainers met een deel van de jeugd bezig.
Petersen: “We proberen de culturele verschillen te overbruggen, en dat is lastig.
Hier is winnen heel belangrijk. Dat is natuurlijk overal in de sport belangrijk, maar wij zitten heel erg aan de ontwikkelkant. Dus wij plaatsen winnen in een ander perspectief, bij ons gaat het meer om winst boeken. Dat is een wezenlijk verschil. Veel samenwerkende clubs uit Europa leveren trainers om de Chinese spelers te begeleiden. Dan is de impact meteen groot en zie je dus snel resultaat. We zitten in een trager, maar duurzamer proces. Over 10 jaar moeten we iets hebben neergezet, dat verder door Chinese coaches kan worden overgenomen. Het moet inklinken, we moeten een footprint achterlaten, en dat kan niet in 5 jaar. Talent zit hier natuurlijk ook, zeker met 1,6 miljard Chinezen. Maar je moet de omgeving creëren waarin het talent zich kan ontplooien. De Messi’s en Ronaldo’s komen dan echt wel, maar je moet wel geduld hebben.”
Tijdens zijn verblijf in China nam Edwin van der Sar in oktober al vast een voorschot op de toekomst door een vernieuwd contract te ondertekenen, waardoor drie extra Amsterdamse stafleden konden worden aangesteld. En gelijktijdig werd in Guangzhou, de hoofdstad van de provincie Guangdong, op minder dan een uur vliegen van Meizhou, het Ajax-APAC (Asian Pacific) kantoor geopend, van waaruit commerciële en opleidingsactiviteiten in het Verre Oosten moeten worden gecoördineerd. Ook in Japan en Australië heeft Ajax al haar tentakels uitgeslagen. Van der Sar, die de cup van 1995 had meegenomen, is in China bekend door zijn succes met Manchester United. De Nederlandse Eredivisie wordt in China niet uitgezonden. De zegereeks van Ajax in de Champions League vorig jaar heeft Ajax wel veel nieuwe fans opgeleverd.
Op zaterdagochtend spelen enkele teams op het voetbalcomplex in Meizhou onderlinge wedstrijden. Alles wordt gefilmd voor de analyse-lessen met de Chinese coaches. Het gaat er op het veld fanatiek aan toe, met technische hoogstandjes, positiespelfouten, shirtje trekken en op de knieën doorglijden na een doelpunt. Langs de kant staan ouders die soms van ver komen om hun kind even op het voetbalinternaat te bezoeken. Geen hysterisch, opjuttend geschreeuw uit die hoek. En na de wedstrijd volgt meteen op het veld de nabespreking met de trainer, want volgende week moet het weer beter. Daarna gaan de kinderen aan hun huiswerk.
China heeft zich ten doel gesteld om over dertig jaar wereldkampioen te worden, het liefst in eigen land. De spelers die dan op het veld staan, moeten nu nog worden geboren. Maar als het aan Ajax ligt zal die lichting wel het Ajax DNA hebben.
