Vorig jaar een probeersel in de Amsterdamse poptempel Paradiso en een avondje in de schouwburg in zijn universitaire thuishaven Utrecht, maar dit jaar is de oudejaarsconference of preek of college (‘Goed onthouden!’) van Maarten van Rossem opgewaardeerd naar DeLaMar in Amsterdam. Drie avonden in een mum van tijd uitverkocht. Op het affiche staat Maarten!, want net als bij zijn podiumbroeders Youp, Freek en André volstaat inmiddels de voornaam. The man in black heeft popsterstatus.
‘Als u geen behoorlijke krant leest, dan snapt u het vanavond niet.’
Daardoor kunnen de lezers van de Krant van wakker Nederland maar beter vertrekken, want dat ochtendblad richt zich volgens Maarten van Rossem op lezers die zich nog in de randdebiele fase van langdurig ontwaken bevinden, en dan reikt het IQ niet veel hoger dan 40.
Of er erg veel lezers van ‘die rare krant’ in de zaal zitten, valt te betwijfelen. Van Rossem preekt voor eigen parochie. Het publiek bestaat (met uitzondering van welgeteld één donkere landgenoot) uit autochtone Nederlanders, met een hoog 50 plus gehalte. Het lijkt op een bijeenkomst van de laatste PvdA-leden met een geestverwante gastspreker. Na afloop schieten mensen de humoristische historicus aan in de foyer om nog even de Amerikaanse politiek door te nemen of thema’s aan te dragen voor het magazine Maarten.
De cabaretiers, die vanaf Wim Kan in de jaren vijftig de jaarsluiting als hun exclusieve domein hebben beschouwd (in huize Van Rossem moest iedereen zijn snavel houden als Kan het volk zijn mengeling van lering en vermaak voorschotelde), ondervinden dit jaar erg veel concurrentie van interessante beunhazen. Want naast de gepensioneerde hoogleraar Van Rossem loodsen ook tv-presentator Beau van Erven Dorens en actrice Laura van Dolron ons met grappen en wijze lessen het nieuwe jaar in.
Van Rossem is de meester van het relativeren. Ach, het valt allemaal wel mee, in historisch perspectief, lijkt zijn lijfspreuk. Hij bestrijdt elke vorm van hysterie en predikt een intelligente, linkse variant op ‘ga maar rustig slapen.’ Achteraf heeft hij meestal gelijk.
Toch zit er wel degelijk felheid in zijn gebrom. Terwijl hij over het podium ijsbeert en met minuscule slokjes in een uur een kopje koffie leegdrinkt, komt hij in DeLaMar terug op zijn stokpaardjes: populisme en mediahypes. Beide onderwerpen zijn te vangen onder de paraplu van ‘fact free politics’, waar vooral de PVV (‘een partij die volledig uit krankzinnigen bestaat.’) zich schuldig aan maakt. Van Rossem vat het bondig samen: ‘Politici beweren dingen waarvan elk randdebiel kind kan vaststellen dat het hemeltergend gelul is, maar waar ze toch succes mee hebben.’
De voorbeelden waar Van Rossem mee komt (statistieken laten zien dat er helemaal geen sprake is van massa-immigratie, er lopen maar een paar honderd vrouwen rond in een burka en de kans dat je er in Hellevoetsluis eentje tegenkomt is te verwaarlozen) zijn voor goedgeïnformeerde krantenlezers niet echt opzienbarend. Toch is de manier waarop Van Rossem irrationele onzinverkopers als Pausvolgelingen, Republikeinen in de VS en Nederlandse politici die denken dat je van Afghanistan een democratisch land kan maken, in de hoek zet zo verfrissend en onderhoudend dat het college gelukkig veel langer duurt dan mevrouw Van Rossem haar echtgenoot had aangeraden.

De Oudejaarsconference van Maarten van Rossem is vanavond nog te zien in DeLaMar, Amsterdam. De dvd is te bestellen via www.maartenonline.nl