Jack Spijkerman moet het doen zonder zijn vrienden


Geplaatst in Theaterrecensies op . Gepubliceerd in: de Volkskrant

Vanavond zendt Talpa de eerste aflevering uit van Koppensnellers, de opvolger van Kopspijkers dat Jack Spijkerman voor de VARA maakte. Na zijn tumultueuze overstap was de grote vraag: welke cabaretiers gaan met hem mee? Het succes van Spijkerman is voor een groot deel afhankelijk van de inbreng van de hechte cabaret-vriendenclub die hij om zich heen heeft verzameld.
De eindstand: Jeroen van Merwijk, Diederik van Vleuten, Erik van Muiswinkel en Bert Visscher gaan weg, de rest blijft.
Sanne Wallis de Vries wil niets weten van ‘meegaan of niet meegaan.’ Bij de VARA had zij geen contract en ook bij Koppensnellers zal zij op freelance-basis meewerken. Dat zal niet zo vaak gebeuren, vermoedt ze. In de Talpa Oudjaarshow kon ze zich weer uitleven in haar Beatrix-creatie, maar ze ziet in het nieuwe programma van Spijkerman vooral een niet al te creatieve herhaling van zetten.
Vaker zullen we Peter Heerschop en Viggo Waas tegenkomen, die in Vendetta, het theaterprogramma van De Ploeg/NUHR Jack Spijkerman nog flink aanpakken. Heerschop vindt het Spijkersteam te leuk om te verlaten en heeft niet het idee dat hij nu geen kritische dingen kan zeggen over De Mol, Talpa of ‘zeer dubieuze dingen als Kim Holland’ op die zender. ‘Anders zal ik alsnog verdwijnen.’ Datzelfde geldt voor zijn NUHR-maatje Viggo Waas, die ook moet toegeven dat ‘de leiding van Talpa vooralsnog niet de koning van de goede smaak lijkt.’ Waas heeft niet het idee door John de Mol te zijn gekocht. ‘Bij de VARA verdienden we ook goed.’
Zowel Waas als Heerschop heeft zich bij zijn keuze min of meer laten leiden door Jeroen van Merwijk, die aanvankelijk wou blijven, maar op het laatste moment toch afhaakte, omdat hij meende als theatermaker ongeloofwaardig te worden. ‘Ik wil wel op het podium kunnen zeggen dat De Mol een lul is. Als je 1.6 miljard euro op de bank hebt staan, moet je kathedralen restaureren en binnensteden renoveren, of in ieder geval hele mooie televisieprogramma’s maken.’
Ook Erik van Muiswinkel heeft weinig affiniteit met de mentaliteit van De Mol. ‘Talpa is onderdeel van zijn laatste kunstje. Hij wil een grote rol spelen in het digitale tijdperk. Ik wil niet als een pion worden gekocht om Talpa salonfähig te maken. Daarbij komt dat ik zelf in diverse theaterprogramma’s en namens Jack op TV John de Mol heb neergezet als een tycoon en een patser.’ Hij vermoedt dat de andere leden van het Spijkerclubje de nieuwe situatie minder moralistisch en meer ‘werkgeverig’ bekijken: ‘Als ze maar kunnen doen waar ze zin in hebben.’
Collega Diederik van Vleuten is harder in zijn oordeel. ‘Ik vind het onbegrijpelijk dat Jack is overgestapt na jaren fulmineren tegen commerciële televisie. De artistieke vrijheid waar Jack zo op uit is heeft opgeleverd dat hij met Oudjaar exact hetzelfde programma maakte als hij bij de VARA deed. Jack is zeer gevoelig voor kritiek en stroopsmeerderij. Hij is door De Mol ingepakt en is er met boter en suiker ingelopen.’
Viggo Waas denkt wel dat hij zijn principes overeind kan houden bij Talpa. ‘Mijn geloofwaardigheid wordt bepaald door de oprechtheid waarmee ik denk en iets zeg, en vooralsnog niet door waar ik het zeg, ervan uitgaande dat Talpa geen geheim fascistisch genootschap is.’