‘De intelectuele elite heeft bij de VPRO niets meer te zoeken. Netmanagers en kijkcijferdwang houden ook die omroep in de wurggreep.’ Cabaretier Jeroen van Merwijk vindt dat de elite op de Nederlandse televisie niet meer bediend wordt, en daarom heeft hij met een aantal geestverwanten, waaronder RVU programmaleider Wim Beijderwellen, journalist Arthur Vierboom en uitgever Frank Bakker de beweging Nieuw Elitair Elan (NE.E.) opgericht. Het doel is minimaal 20.000 en maximaal 49.999 teleurgestelde intellectuelen over te halen om jaarlijks vijftig euro aan de beweging over te maken. Daarmee kunnen dan dwarse, marginale televisieprogramma’s worden gemaakt waar op dit moment geen ruimte voor is. Als voorbeeld noemt Van Merwijk de RVU-serie Beter van Niet! In dat ‘anti-lifestyle programma’ keerde G. de Vader terug op aarde om uit te leggen wat het plan van de schepping was en waar het volgens Hem mis is gegaan. De waardering voor dat programma was 84, maar de kijkcijfers te laag en daarom verdween het snel van het scherm.
Nieuw Elitair Elan moet een kleinschalige non-profit organisatie worden met weinig overheadkosten. Van Merwijk ziet een simpele etage voor zich met één computer en een telefoon. Binnenkomende ideeën worden beoordeeld en als de elitaire voormannen er iets in zien wordt zendtijd bij de commerciële omroepen gekocht.
Van Merwijk, die in zijn cabaretprogramma’s en boekjes als Knap stom, over nitwits & allesweters (‘Niet geschikt voor sportschoolhouders’) duidelijk heeft gemaakt dat hij weinig affiniteit heeft met de massa, beweert met klem dat N.E.E. een serieuze beweging is. ‘Als cabaretier ben ik eigenlijk overal tegen, maar nu ben ik ergens voor. Wij willen een geest van idealisme het land inpompen.’
Op de website www.nieuwelitairelan.nl leest Van Merwijk het Elitair Manifest voor, waarin hij stelt dat het na de ontzuiling van de jaren zestig, de nivellering van de jaren zeventig en tachtig, en de individualisering van de jaren negentig tijd is voor een herijking, een nieuw elan van een nieuwe elite. Geen elite in de oude zin van het woord, die steunt op oud geld en oude macht en oude rechten, maar een nieuwe elite die zich baseert op liefde, respect, aandacht en zorg voor het werk. Van Merwijk benadrukt dat het geen zin heeft om je aan te melden als je wel eens mee hebt gezongen in een ‘meezingprogramma’ of als je smacht naar nog meer programma’s voor een breed publiek.
Het is even wennen om de cabaretier Jeroen van Merwijk in zijn nieuwe rol te zien, maar hij lijkt het echt te menen als hij zegt: ‘Weg met het negativisme en cynisme. Zeg ja tegen N.E.E.’