foto: Peggy de Haan

M-Lab, het laboratorium voor modern en innovatief muziektheater, is uit de as herrezen. Nadat vier jaar geleden alle geldstromen (VandenEnde Foundation, de Gemeente Amsterdam) waren afgeknepen moest het werkplaatstheater aan de Noordkant van het IJ sluiten. Na het verrassende advies dat de Raad voor Cultuur begin dit jaar uitbracht, waarin werd opgeroepen tot heroprichting van een musicalproductiehuis, werden nieuwe plannen gesmeed die hebben geleid tot M-Lab in een gewijzigde vorm. Het wachten is nu op de definitieve subsidietoezegging.
Vooruitlopend op een nieuwe zak geld vanaf 2021 van acht ton per jaar, werden gisteravond in theater de Meervaart vijf nieuwe musicals door jonge makers gepresenteerd. Ze kregen ieder twintig minuten om erover te vertellen en delen te laten horen en zien. Het mogelijke eindproduct zal niet te zien zijn in een nieuw, eigen M-Lab theater. Koen van Dijk, artistiek leider van het oude en nieuwe M-Lab, legt uit hoe de nieuwe opzet eruit ziet.
“We zijn een samenwerking aangegaan met theater de Meervaart in Amsterdam en Factorium in Tilburg. Ons eigen theater in Amsterdam Noord was gewoon veel te kostbaar. We speelden ongeveer acht weken een eigen productie, en moesten de rest vullen met andere voorstellingen waar ons personeel wel bij moest zijn.
“De twee partner-theaters hebben elk een podium van ongeveer tweehonderd stoelen, perfect voor workshop-voorstellingen, en daar kunnen we ook repeteren. Als we een grote voorstelling willen opvoeren, huren we vier weken de kleine zaal van de Meervaart en nog een paar weken Tilburg. Sinds bekend werd dat er vanaf 2021 structurele subsidie gaat komen voor een productiehuis, en ik hoop natuurlijk dat de keuze op M-Lab zal vallen, hebben zich ook al twee theaters uit Heerlen en Groningen bij ons gemeld, die ook deel willen uitmaken van onze constructie.
“We zijn met een traject gestart dat we hebben afgekeken van musicalfestivals in Edinburgh en New York. Zonder dat iemand een cent betaald heeft gekregen zijn er masterlasses gegeven door onder meer regisseur Marije Gubbels, scriptschrijver Dick van den Heuvel en componist Paul de Munnik. Men richtte zich in die masterclassweek op de regels van de musical en hoe daartegen te zondigen.
“Daarna konden makers hun musicalideeën bij ons pitchen en daar hebben we een selectie van gemaakt. De komende dagen gaan mensen die verbonden zijn aan M-Lab, waaronder Fred Boot, de producent van Soldaat van Oranje, en enkele regisseurs van buiten, waaronder Daniël Cohen, bepalen welke ideeën echt worden afgemaakt. De makers mogen dan zelf aangeven wat voor extra ondersteuning ze wensen, en dat hoeft niet per se van binnen het musicalcircuit te zijn.”
Van Dijk beklaagt zich over het huidige musicalklimaat in Nederland. “De grote commerciële producenten halen een hit uit het buitenland of spelen een film na. Als het grote publiek de titel vooraf al maar vast goed kent. De producenten doen niets aan talentontwikkeling van makers, die zich richten op musicals die over het hier en nu gaan. Wij springen in dat gat.”
Daar is in de Meervaart op de pitch-avond veel van te zien, in zeer uiteenlopende stijlen: van de satirische politieke rockopera The Vote of Holland tot Twentysomething, een mozaïekvoorstelling waarin niet alleen twintigers zich moeten herkennen, maar waarin ook ouderen de problemen uit hun jeugd terugzien. De opzet en complexe muzieksoort was duidelijk beïnvloed door musicalgrootmeester Stephen Sondheim. Je kunt je mindere voorbeelden voorstellen. Wordt vervolgd.