Poort heeft aan één woord genoeg om Rembrandt te zijn


Geplaatst in Theaterrecensies op . Gepubliceerd in: de Volkskrant

Rembrandt De Musical, door Stardust Theatre en Stichting Carré Theaterproducties, tekst: Anna de Graef, muziek: Jeroen Englebert en Dirk Brossé, regie: Frank van Laecke. Koninklijk Theater Carré Amsterdam 15 juli. Aldaar tot half december. www.rembrandtdemusical.nl

‘Hé.’
Rembrandt heeft Geertje Dircx, zijn hulp in de huishouding en verzorger van zijn zoon Titus, een paar juwelen omgehangen. Hij zet haar als model neer om een schilderij van zijn overleden vrouw Saskia te verfraaien. Geertje beschouwt de sieraden als een liefdesbewijs en droomt al een beetje weg: een definitieve streep onder haar leven als serveester in de kroeg en een vaste plek in de beau monde van kunst, handel en macht.
‘Hé,’ roept Rembrandt als hij ziet dat zijn model niet meer strak in de gewenste houding staat. In die kleine bestraffende aansporing zit alles van Rembrandt: zijn liefde voor Saskia, zijn hang naar perfectie, maar ook zijn onverschilligheid en zelfs ongevoeligheid tegenover mensen in zijn omgeving als zijn kunst in gevaar komt.
Henk Poort, die in ieder geval tot half december in Amsterdam de rol van zijn leven mag spelen, heeft letterlijk aan één woord genoeg om Rembrandt neer te zetten. Concentratie op zijn werk en bijna minachting tegenover Geertje in minder dan een seconde.
Henk Poort is fenomenaal in de musical over Rembrandt, die veel meer is dan de meester van het licht. Hij is ook de man die twee geliefden, drie kleine kinderen en een volwassen zoon verloor, en als simpele zoon van een Leidse molenaar een machtstrijd leverde met de arrogante regenten van Amsterdam in de Gouden Eeuw. Dat verliest hij financiëel, maar hij is wel de morele en historische winnaar.
Nederland wordt in het vierhonderdste geboortejaar van Rembrandt gebombardeerd met allerlei Rembrandt-activiteiten. Een musical over deze Nederlandse icoon mag dan natuurlijk niet ontbreken, zeker omdat Rembrandt als schilder ook regisseur, lichtman en decorbouwer van zijn stukken kan worden gezien. Met name de regie viel in zijn tijd nogal eens fout. De rijke kooplieden, de Heren van de Grachten, lieten zich graag in vol ornaat en voornamer dan voornaam afbeelden. Rembrandt probeerde de ziel van zijn onderwerpen te benaderen en dat was nou juist het deel waar de machthebbers niet mee te koop wilden lopen. Het eigenzinnige genie schoffeerde zijn opdrachtgevers regelmatig. En wie niet tevreden was stuurde hij door naar ‘de vleier’ Govert Flinck. ‘Dan krijg je een portret waar de stroop vanaf druipt.’
Het levensverhaal van Rembrandt zou waardeloos zijn zonder de schilderijen. Door middel van een ingenieus projectiesysteem komen niet alleen zijn meesterwerken voorbij, maar krijgen we ook 3-D inkijkjes in het Amsterdamse straatleven. De indrukwekkende kostuums van Jan Aarntzen doen de rest. Er komt vrijwel geen tastbaar decorstuk aan te pas, maar het podium is altijd smaakvol en efficiënt gevuld.
Een perfecte voorstelling dus? Nou nee. De schrijver (de onbekende Anna de Graef, maar daar zal Henk van der Meijden zich wel achter verbergen) lijkt bang voor humor, of heeft daar geen gevoel voor. Alleen Annick Boer als Geertje heeft tekst met wat lucht (en doet het geweldig), maar verder hangt er een dodelijke ernst over deze theater-Rembrandt. De voorstelling leidt ook nog aan de ziekte van volledigheid. Zeker een half uur te lang. Vooral het deel voor de pauze gaat veel te traag, terwijl Jeroen Englebert te weinig variatie heeft aangebracht in de muziek, die soms niet vooruit te branden is. Er blijven vrijwel geen melodieën van deze doorgecomponeerde musical hangen. Helaas hebben de tien miljoen euro die deze voorstelling heeft gekost weinig verstaanbare ensemblestukken opgeleverd.
Na de serie in Carré kan er ongetwijfeld nog gesleuteld worden aan deze show. Het onderwerp is internationaal interessant en als de muzikale inbreng van Dirk Brossé (die met Meisje aan het Vensterraam het mooiste stuk heeft gecomponeerd) kan worden vergroot, komt ook dat helemaal goed. En dan is het: met Henk Poort naar Broadway.