Leen Jongewaard (1927- 1996) is de doorgedraaide acteur in de vuilnisbak die zijn liefde betuigt aan het ‘moderne repertoire’ bij cabaret Lurelei. Hij is de man van ‘Kom, Kees, ’t is maar tijdelijk’ uit de musical Heerlijk duurt het Langst. Hij is die kleine naast de lange Robert Long in drie spraakmakende cabaretprogramma’s. Maar hij is natuurlijk in het collectieve geheugen vooral blijven hangen als de verpletterende combinatie van de goedmoedige bekeerde dief Gerrit en Opa in Ja Zuster Nee Zuster.
Jongewaard was het negende kind van een tamelijk koele moeder (gestorven toen Leen 14 was) en een sappelende middenstander/Leger des Heilssoldaat in de Jordaan. Hij stierf als redelijk gefortuneerd man aan een hartstilstand op het strand van St. Tropez. Als kind was hij al bezeten van toneel spelen, maar hij is altijd onzeker gebleven. Zijn geringe lengte en zijn homoseksualiteit in een tijd waarin (zeker in de bekrompen Jordaan) dat niet algemeen werd geaccepteerd hebben zijn zelfvertrouwen niet direct opgekrikt.
Leen Jongewaard heeft, zoals de ondertitel van het boek van Henk van Gelder meldt, een bewogen leven geleid, maar helaas blijkt dat geen garantie voor een interessante biografie. De eerste vijftig bladzijden (ongeveer tot het jaar 1960), met veel stoffig beschreven armoedeverschijnselen en verwoede pogingen om artistiek aan de bak te komen zouden probleemloos in vijf bladzijden kunnen worden samengevat.
Als de carrière van Jongewaard in een stroomversnelling komt en de stress toeneemt, wordt het boek wel wat aantrekkelijker. Van Gelder heeft een indrukwekkende hoeveelheid mensen gesproken, maar velen komen toch niet verder dan wat goedbedoelde anekdoten die het op een verjaardagsfeestje aardig zullen doen. Ondanks een levenspad vol scherpe stenen en glibberstukken komt er geen werkelijk drama in het verhaal en blijft het steken in een Wikipedia-biografie met krantencitaten.

**
Henk van Gelder: Leen alleen. Het bewogen leven van Leen Jongewaard.
192 bladzijden, ISBN 9879038891040,
Nijgh & Van Ditmar, € 18,50