BHARATI: BOLLYWOOD OP HET PODIUM


Geplaatst in Theaterreportages/interviews op . Gepubliceerd in: de Volkskrant, 24 februari 2017

De Indiase tiener Neelam zet na vele jaren in het Westen weer voet op haar geboortegrond. Op

het treinstation van Mumbai haalt ze haar iPhone tevoorschijn om een vriendin in Parijs te bellen. In een flits wordt haar mobieltje uit haar handen gegrist. Welkom thuis.

De diefstal op het perron is de openingsscène van de Indiase spektakelshow Bharati 2, die vanaf 26 februari in het Rotterdamse Nieuwe Luxor Theater te zien is. De voorganger van deze show heeft vanaf 2006 wereldwijd meer dan tweeëneenhalf miljoen bezoekers getrokken. India was geen stop in die tournee, want er bestaat daar geen groot publiek dat veertig tot zeventig euro kan neertellen voor een live zang- en dansavond. Voor een paar roepies kiest men massaal voor de bioscoop.

Bharati 2 valt niet in de gemakzuchtige herhaalcategorie zoals we die regelmatig in de filmindustrie aantreffen. Was deel 1 vooral show, waarin nauwelijks een verhaal te ontdekken viel, Bharati 2 graaft toch wat dieper. Samen met haar zus Bharati, die wél een traditionele opvoeding in India heeft genoten, is Neelam in India om haar wortels te onderzoeken. Eigenlijk is ze vooral geïnteresseerd in een carrière in de Indiase filmindustrie. We komen flarden van de Indiase Maya-filosofie tegen, die ervan uitgaat dat alles in het leven illusie is. Wat de een meemaakt is niet hetzelfde wat de ander ziet. Het leven van de mens wordt in Bharati beschouwd als een saffier, een edelsteen die telkens een andere aanblik vertoont als er licht uit een andere hoek op valt.

Photo Philippe Godart

Verantwoordelijk voor beide Bharati-delen is de Israëlische producent Gashash Deshe. Vijftien jaar geleden gaf hij zijn baan als universitair docent Recht op, en trad in de voetsporen van zijn vader Avraham Deshe, die je de Joop van den Ende van Israël zou kunnen noemen. Toen Gashash op de Israëlische televisie een fragment van een Bollywood-film zag, was hij verkocht. Hij verhuisde naar India en haalde daar, zoals hij zegt, in één jaar zijn ‘doctoraal in het Indiase leven’ door te lezen en te reizen. Hij wilde een voorstelling maken met Broadway-uitstraling, waardoor een buitenstaander in één avond kennis kon maken met de veelzijdigheid van India. ‘Vooral de extremen intrigeren mij. India is een land van hi-tech en van boeren die hun land met een os bewerken.’

Van de vele honderden films die jaarlijks in India worden geproduceerd verschijnt maar een fractie in de Westerse bioscopen. En dat zijn bijna altijd Bollywood-flms, uit de studio’s van Mumbai. Minstens zoveel films worden in het Zuiden gemaakt, in de studio’s van Madras en Andhra Pradesh. Een herkenbaar verschil is het tempo van de traditionele muziek en dans. In Bollywood-films hebben de dans- en zangnummers vaak een romantisch en niet al te jachtig karakter.

Deshe: ‘Ik heb voor Bharati 2 gekozen voor de sfeer van het Zuiden. De liedjes worden niet in het Hindi gezongen, maar in Tamil of Telugu. En stoppen ze in het Noorden vijf bewegingen in een maat, in het Zuiden dwingt de choreograaf de dansers tot wel vijftien bewegingen.’

Bharati 2 is half januari in het sprookjesachtige art deco theater Rex in Parijs in première gegaan. Londen lag misschien meer voor de hand, maar Deshe heeft bewust de suggestie willen vermijden dat de show gemaakt is voor de Indiase gemeenschap, die natuurlijk vooral in Londen groot is. Ook in het Nieuwe Luxor verwacht hij meer dan alleen maar Surinaamse Hindoestanen in de zaal.

Voor de pauze krijgen we een theatraal indrukwekkende, veredelde VVV-spot over het Zuiden van India voorgeschoteld, waarbij filmbeelden en felle podiumdans magisch in elkaar overvloeien. De massadans op een treinperron lijkt schaamteloos gejat van de filmhit Slumdog Millionaire. Op de roadtrip voel je, begeleid door een constante stroom van opzwepende zang en dans, de hitte. Je ruikt de eetgeuren en raakt aangenaam beklemd in de mensenmassa op straat. De tweede helft van de voorstelling speelt zich af in het Paleis der Illusie, een verwijzing naar een verhaal uit de Indiase mythologie over een paleis waarvan de muren niet echt zijn en de vloer van water is. Zo wordt de nepwereld van de filmindustrie geïroniseerd, met filmsterren die in feite lucht verkopen.

Voor de soundtrack van Bharati 2 heeft Deshe 200 muzikanten bij elkaar getrommeld in een megagrote studio in Mumbai, waarvan 35 een snaarinstrument en 40 een ritme-instrument (tabla) bespeelden. Live op het podium krijgt deze Indiase wall of sound wat extra accenten door een multi-instrumentalist en twee vocalisten.

De Nederlandse acteur Michel Sorbach, die net als tien jaar geleden in Bharati 1 is aangetrokken als verteller voor de Nederlandse serie in Rotterdam, is naar Parijs gekomen om zich in te werken. Met zijn tengere gestalte, kaalgeschoren hoofd en wit Indiaas gewaad kan hij doorgaan voor een jonge Gandhi lookalike. Sorbach: ‘Mijn vader komt uit Indonesië, met India heb ik geen speciale band. Mijn uiterlijk, waardoor ik nooit eens een doorsnee Hollandse jongen kan spelen, heeft mij dit keer wel een voordeel opgeleverd.’

In deze show moet de verteller ook meedansen. Sorbach kreeg een half uur privéles van een van de vijf choreografen om zich de wilde, vierkante powerdanspasjes eigen te maken en werd vervolgens in het diepe gegooid.

Een week lang repeteert hij met de Franse verteller in de middagdoorlopen mee en wordt hij van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat ondergedompeld in de Indiase sfeer van de vijftig medewerkers. Het gezelschap zal op 25 februari in Rotterdam arriveren, een dag later moet de show er staan. Hij hoopt in ieder geval op nog één doorloop voor de Nederlandse première. En hij zal dan zeker het ritueel voor aanvang goed kunnen gebruiken, waarbij de hele cast zich meerdere minuten overgeeft aan zang, decente omhelzingen en gebed. ‘Ik ben zelf atheïst, maar ik snap wel dat mensen houvast zoeken op zulke moment.’

Art director : Sébastien Vienne
Hair&Make-up : Carine Larchet

Bharati 2, van 26 februari tot 5 maart in het Nieuwe Luxor Theater Rotterdam.