Musical
Carmen
Door BB Promotion, DeLaMar en TEC Entertainment
Gezien DeLaMar 26 januari
Te zien DeLaMar t/m 10 februari

‘De liefde is als een dolk die door de lucht vliegt en dodelijk doel treft’, zingt Carmen. Zij werkt in een sigarenfabriekje in een stoffig Cubaans dorp, want er moet ten slotte gegeten worden, maar eigenlijk is de liefde haar eerste levensbehoefte. Zij is de dolk, en de man die door de dolk wordt getroffen is volkomen verloren. Het publiek dat Luna Manzanares in haar openingslied Amor in de musical Carmen La Cubana hoort, moet wel sterk in de schoenen staan om ook niet direct voor de bijl te gaan.
De vurige zigeunerin Carmen kwam voor het eerst tot leven in de novelle uit 1845 van de Franse schrijver Prosper Mérimée. Dertig jaar later volgde de befaamde opera van Bizet en in 1943 de musicalbewerking door Oscar Hammerstein II, die het verhaal in Carmen Jones verplaatste van het Spaanse Andalusië naar de Afro-Amerikaanse gemeenschap in North Carolina.
De Cubaanse versie speelt eind jaren vijftig, als de rebellen van Fidel Castro oprukken en het dictatoriale, door de VS gesteunde regime van Batista ten einde loopt. In het dorpje van Carmen maken de op seks beluste soldaten van Batista nog de dienst uit, maar Cuba maakt zich al op voor een radicale verandering. Ook krijgen we een inkijkje in Santeria, het Cubaanse volksgeloof, waarin occulte praktijken, die de slaven uit Afrika hebben meegenomen, zijn vermengd met de traditionele katholieke heiligenverering.
Voor de dorpelingen die het bedompte leven zat zijn lonkt Havana, het centrum van vermaak. Daar wordt gedanst, gedronken en gevreeën en daar is een vrouw als Carmen natuurlijk als een vis in het water. De manier waarop zij een oude geliefde tamelijk harteloos dumpt en kiest voor een macho bokser wordt haar uiteindelijk fataal. Zij is iets te hebberig dus, maar Luna Manzanares is wel een machtig toonbeeld van onafhankelijkheid. Haar literaire voorgangster in de negentiende eeuw was dan ook een inspiratiebron voor vrouwenemancipatie.
Behalve het historisch interessante gegeven (Fidel komt echter geen moment in beeld) is Carmen La Cubana vooral een orgastisch feest, waarin de muziek van Bizet ondergedompeld is in de felle Cubaanse ritmes, uitgevoerd door een explosieve live band. Choreograaf Roclan González Chávez heeft flitsende traditionele Cubaanse stijlen als de rumba en de mambo verwoven met moderne dansvormen, die worden uitgevoerd door een geweldige dansgroep. Het enige minivlekje in het gezelschap is een Batista sergeant, die alleen maar boos kan spelen en absoluut niet kan zingen. Verder is deze Cubaanse cast perfect.
De musical, die in Parijs is ontwikkeld door een internationaal productieteam, heeft na de première in Parijs in 2016 volle zalen getrokken in Engeland, Duitsland en Shanghai. En terecht. Carmen La Cubana is tweeëneenhalf uur indrukwekkende beweging, met een paar aangename rustmomenten als meer ingetogen karakters de kalmere stukken uit de opera van Bizet wat nauwkeuriger volgen. Deze eerste Cubaanse musical is hoogstaand amusement, zoals zelden is vertoond.