Leonard Bernstein, The Amazing Stroopwafels en Niet Schieten


Geplaatst in Theaterrecensies op . Gepubliceerd in: de Volkskrant

Leonard Bernstein: A Portrait in Music
Soft Machine DVD
Ze waren er niet gerust op, de makers van West Side Story. De tegendraadse muziek van Leonard Bernstein leek absoluut niet op het gangbare Broadway idioom, de strakke jazz-dans stond haaks op de traditie van suikertaart-choreografie. En wie wilde in het theater in de jaren vijftig zo’n hard etnisch verhaal horen over Puerto Ricanen en New Yorkers van Europese afkomst? Maar, zo zei Bernstein tegen tekstdichter Stephen Sondheim, als je dan toch van een ladder moet vallen, laat het dan maar een hoge zijn.
De ladder leidde echter recht tot in de hemel en Bernstein werd geëerd als de grootste Amerikaanse componist van het moment. In 1943 had hij als 25-jarige al eens mogen invallen als dirigent bij het New York Philharmonic, maar na West Side Story is hij de onbetwiste koning van dat orkest.
De Bernstein-film laat een bevlogen muziek-gek zien met vele facetten. Als dirigent staat hij voor het orkest als een schilder in extase die een gigantisch doek bewerkt, als docent weet hij in de langlopende tv-serie Young People’s Concerts jonge kinderen te betoveren, als onvoorwaardelijke supporter van Israël zien we een concert in de woestijn na de Zesdaagse Oorlog, als politiek agitator zien we hem aan het werk in de anti-Nixon opera Mass, en we zien hem worstelen in zijn privé leven als hij moet kiezen tussen zijn vrouw en zijn liefde voor een jongeman. Het meest indrukwekkende van de 2 uur durende film is zijn ruzie in gebroken Duits in de repetitieruimte met de muzikanten van het Wiener Philharmoniker, die het weigeren hun best te doen om Mahler met gevoel te spelen. De componist is door Hitler in de ban gedaan en het orkest lijkt de Führer 25 jaar na de oorlog in zijn cultureel-ideologische kruistocht te steunen. Bernstein is eerst moedeloos, vecht hard terug en overwint. De 5e Symfonie van Mahler is waarschijnlijk nooit zo mooi gespeeld.

The Amazing Stroopwafels 25 jaar
Quiko DVD
Het aardigst is The Amazing Stroopwafels in hun eigen habitat te zien, namelijk op straat of in de metro in Rotterdam. De jubileum-dvd is een goed alternatief. Naast een aantal low budget-clips van bekende nummers, zoals Oude Maasweg (sfeervolle bewerking van Leon Russells Manhattan Island Serenade) en Dievenwagen, wordt de sfeer van de groep goed gevangen in een registratie van een live optreden in de Schiecentrale. Prachtig om te zien hoe Wim Kerkhof, het muzikale brein van de groep, druk gebarend als een kalende en toch langharige Tita Tovenaar achter de toetsen staat. Ironische maatschappelijk getinte teksten en opgewekte muziek, met veel country en sixties-invloeden. Kerkhof komt echt op stoom als hij zijn contrabas pakt. Het afgeragde instrument heeft een metalen beschermlaag om het schoppen, slaan en gooien te kunnen overleven.
Misschien wel het meest interessant van de dvd is de korte documentaire ‘Stroopwafels – The Movie’ van Huib Maaskant uit 1992 te zien. Die film is na een paar dagen al uit de roulatie genomen. Met een verwijzing naar de documentaire over Hazes, heeft Kerkhof daarvoor een simpele verklaring: ‘Wij drinken thee (drie potten vooraf, staat in het standaardcontract), spelen graag voor vijftien mensen op straat en beginnen niet aan tafel te huilen.’ Het is een eenvoudig bedrijfje, zonder roadies, repeteren doen ze tijdens het optreden, dat gerund wordt vanuit het rommelige huis van Kerkhof. The Amazing Stroopwafels tonen de kern van muziek: goede oren aan je hoofd, plezier hebben, niet zeuren en niet te veel theoretiseren.

Het Beste van tien jaar Niet Schieten
CNR
Het heeft even geduurd voordat het cabarettrio Niet Schieten niet meer in één adem werd genoemd met de drie jongens van Niet Uit Het Raam. Maar dat heeft meer te maken met de positieve ontwikkeling van NUHR. Niet Schieten is tien jaar lang blijven hangen in luchtig, maar degelijk amusement. Ze weten dat ze nooit de eredivisie zullen halen, maar draaien in de eerste divisie goed mee. Het drietal speelt de coalitiemogelijkheden twee tegen een vaak aardig uit, met de vaardigste muzikant Erik Jobben meestal als het pispaaltje. Zeer geschikt voor publiek dat niet zoveel zin heeft om in het theater na te denken.