Met opgezwollen borst van trots staat cabaretier André Manuel achter een batterij microfoons. Achter hem hangt een gescheurde Nederlandse vlag. Hij meldt het Nederlandse volk dat ook hij nu eindelijk een doodsbedreiging aan zijn broek heeft. Hij telt dus nu ook mee in de wereld van de belangrijke mensen. Aangezien hij slechts in kleine zalen optreedt, zijn hem maar vier mannen van een balletvereniging toegewezen als permanente bewaking, maar dat maakt hem niet minder opgetogen. Hij kan nu eindelijk zijn zoontje van acht recht in de ogen kijken. Hij wordt bedreigd, dus hij bestaat.
Op deze persconferentie van een uur en drie kwartier legt hij uit wie er achter deze doodsbedreiging schuil gaat. Manuel heeft als atheïstische, elk compromis afwijzende, vurig linkse cabaretier in het verleden vijanden gemaakt in islamitische, christelijke, joodse, monarchistische, nationalistische, rechts-homofiele (‘Die Duitse helmpjes erotiseren enorm.’) en militaire kringen. Maar nee, uit deze hoeken komt het gevaar niet, ofschoon hij er ook in zijn elfde programma alles aan doet om deze lui weer flink te schofferen.
Manuel blijft een van de meest interessante cabaretiers. In elk programma zoekt hij, zowel wat de vorm als inhoud betreft, de grenzen op. Hij is in geen enkele richting onder te brengen en is ook genadeloos voor de mensen voor wie hij wel sympathie heeft. Zo krijgt in een passage over ‘beroemde laatste woorden’, de enige woorden waar je ongestraft mee weg kunt komen, ook Theo van Gogh ervan langs. Zijn ‘genade, genade’ tegenover Mohammed B. was toch echt onder de maat. Hijzelf – Manuel moet zich nu ten slotte al een beetje daarop voorbereiden – ziet meer in ‘Wat is dat nou weer?’
Zoals gebruikelijk is Manuel ook dit keer snoeihard, ongelooflijk grof, gitzwart, onbetamelijk grappig en vooral goudeerlijk. En aan het slot blijkt hij ook hard voor zichzelf.
De vorm – een speech van zeven kwartier – is gewaagd. Zijn toon varieert van bedachtzaam, naar grijnzend gemeen tot de Hitler-bulder. Slechts één enkele keer betrekt hij het publiek erbij, maar verder is het eigenlijk een vierde wand-voorstelling. De rede was ongetwijfeld nog wat sterker geweest, als hij zijn statement in vijf kwartier had afgelegd. Nu drong zich op een gegeven moment de vergelijking op met de ellenlange redevoeringen van Fidel Castro, ook al is de Cubaanse leider nooit op zoveel humor betrapt als Manuel. Deze speech moet daarom worden opgenomen in de bundel ‘Meest indrukwekkende redevoeringen in Nederland.’

****
Voor God noch Vaderland door André Manuel, Het Witte Theater IJmuiden 22 november. Tournee.