Het inbrekersgereedschap van Sjakoo – drie pistolen, een laddertje en een breekijzer – is te zien in het Amsterdams Historisch Museum. Op Elandsgracht nummer 73 herinnert een gevelsteen aan het ‘Fort van Sjakoo’, de schuilplaats van Sjakoo en zijn bende. Jacob Muller, alias Sjakoo, werd in 1718 geradbraakt en onthoofd, op beschuldiging van inbraak en moord. Toch noemen de makers van de familiemusical Sjakoo de zeventiende-eeuwse jongeman liefkozend een Amsterdams lieverdje, een deugniet en een straatschoffie.
Net zoals de huidige jonge, stelende etterbakken de eretitel ‘boefjes’ krijgen?
Op de bovenste verdieping van de Openbare Bibliotheek, met een prachtig uitzicht over de haven, waar een drijvend openluchttheater is gebouwd voor de musical, schieten de ogen van schrijver/regisseur Dick van den Heuvel vuur. ‘Ik doe veel theaterprojecten met die boefjes, jongens van de straat die tegen het criminele milieu aanhangen. Dat zijn vooral VMBO-leerlingen, die door veel mensen al direct tot het tuig worden gerekend. Er zit enorm veel energie in die kids. Maar die wordt niet geleid en dus richt die zich op negatieve zaken. Van de honderd van dat soort lastige jongens zijn er negentig OK. Ik zie in Sjakoo ook zo’n jongen, die eigenlijk deugt. Een kip stelen is niet erg als je honger hebt. Dat is burgerlijke ongehoorzaamheid die voortkomt uit maatschappelijke noodzaak. Provo’s, krakers, daar ben ik altijd ontroerd door geraakt. Sjakoo is een bandiet, die vindt dat je de wet mag overtreden om iets rechtvaardigs af te dwingen. Ik ben een enorme moralist, en dat is goed te merken in de musical Sjakoo, maar wees niet bang, het is echt een vrolijke voorstelling.’
Drie jaar is Van den Heuvel bezig geweest met de musical die zondag in première gaat tegen het natuurlijke decor van het Centraal Station, de Nicolaaskerk, Montelbaenstoren en een VOC-schip. Op basis van historisch materiaal, het boek Toen ik nog jong was van Justus van Maurik en zijn jeugdhelden Wilhelm Tell, Robin Hood en Ivanhoe, creëerde Van den Heuvel zijn eigen volksheld Sjakoo, over wie hij al drie boekjes heeft geschreven voor basisschoolleerlingen. ‘De musical is historisch tamelijk onverantwoord, maar het prikkelt wel de belangstelling voor de geschiedenis van Amsterdam. Je krijgt een mooi beeld van het multiculturele karakter van het zeventiende-eeuwse Amsterdam, de arm-rijk tegenstellingen en de vreemdelingenhaat toen het economisch minder ging. Je kunt een lijn trekken tussen het bijna Les Misérables-achtige lied Kakkerlak en de zogenaamde kutmarokkanen.’
Hoofdrolspeler Lieuwe Roonder gaat helemaal mee in de interpretatie die Van den Heuvel aan Sjakoo heeft gegeven: ‘Hij heeft een goede inborst, is geen jongen van zinloos geweld, maar vecht wel tegen de autoriteiten.’
Voor Roonder lijkt deze rol een natuurlijk vervolg op de musical De Scheepsjongens van Bontekoe, zijn stagevoorstelling voor de Academie voor Kleinkunst. ‘Ik ben dol op geschiedenisverhalen. Eigenlijk zou een geschiedenisdocent bij zijn sollicitatie een verhaal moeten vertellen.’
Er wordt behoorlijk wat van hem en zijn medespelers gevergd. Ze worden geacht door te spelen tot windkracht 8 en lichte regen, en ze zullen onverwachte reacties krijgen vanaf het nabijgelegen VOC-schip, waar de toeristen een aardig zicht hebben op het podium. Daarnaast spelen ze ook met beperkte technische ondersteuning. Black outs om een punchline beter te laten overkomen zijn onmogelijk in het volle daglicht en vluchtcoulissen zijn nauwelijks aanwezig.
Maar de ‘manisch optimistische’ Van den Heuvel, die met componist Fons Merkies onder meer verantwoordelijk was voor de musicals Turks Fruit en Brandende Liefde, ziet daar alleen maar de positieve kant van. ‘Mijn liefde voor theater is voortgekomen door locatieprojecten als Festival of Fools en Dogtroep. Het gaat hier om de basis: een goed verhaal, acteurs en planken.’
Na de première wordt een Engelstalige versie ingestudeerd, want de voorstelling is niet alleen voor alle leeftijden, maar ook voor toeristen bestemd die op vrolijke wijze een paar eeuwen teruggeworpen willen worden.

Sjakoo, tekst en regie: Dick van den Heuvel, muziek en regie: Fons Merkies, op ’t IJ tegenover Science Center NEMO, van 1 mei tot 31 juli. www.sjakoo.com