Toon Hermans kent de waarde van onzin


Geplaatst in Theaterrecensies op . Gepubliceerd in: de Volkskrant

Eet u een plakkie koek, madame. Een plakkie koek, een boterham. Eet u een zakkie drop, monsieur. Eet u de boel maar op, monsieur.
Het is misschien geen poëzie van het allerhoogste niveau, maar een lekker kinderversje is het wel. Het wordt echter een heel leuk Toon Hermans kolderliedje als het een Franse toon krijgt: Et tu un plat qui couc, madame. Un plat qui couc, un beauté ram. Et tu un ca qui drop, monsieur. Et tu de boule ma rop, monsieur.
Toon Hermans kwam in zijn tweede onemanshow in 1958 voor het eerst op de proppen met deze ‘flauwekulliedjes’, zoals hij ze zelf noemde. Het is een spel met Franse, Hollandse en Limburgse klanken en maffe woordjes, die door zijn onnavolgbare mimiek en dictie klassiekers van de kleinkunst zijn geworden. Hermans maakt volstrekte logica van onzin, die ook direct blijft hangen, zoals het overbekende ‘Notte belle margarinetta/moetjes watt oore/notte belle margarinetta/smoesjes d’amore/loena, loena/fietsebel, armonica/loena, loena/nel koppie tee.’ Vooral die aardse, oer-Hollandse toevoeging over Nel en haar kopje thee maakt het onweerstaanbaar en letterlijk onvergetelijk.
In een schattige aflevering van de Gouden boekje-reeks heeft Maurice Hermans de leukste van de kolderliedjes van zijn vader bij elkaar geplaatst, terwijl Lisa Wade uit het gigantische archief bijpassende tekeningetjes van de vrolijke meester heeft gezocht, waarvan sommige in een hoekje van het Cobra-museum kunnen worden opgehangen.
In een tweede boekje is de bladmuziek opgenomen. Daar zal men zich zelfs in de eerste muziekklas geen buil aan vallen. De eenvoud druipt er vanaf, maar hier zit de kunst van het oertalent Hermans. Op de eveneens bijgevoegde cd doen Willem Nijholt, Chantal Janzen en Maurice Hermans voor hoe het moet. Natuurlijk moeten deze teksten en deze liedjes niet serieus worden genomen, en soms is het echt een beetje te onbenullig, zoals Liedjes van de pietjes. Maar door ze met een zekere vrolijke achteloosheid te zingen, zoals vooral Nijholt dat doet, is het nooit vervelend en besef je weer eens de waarde van onzin.

****
Toon Hermans: Kolderliedjes, boekje, cd en bladmuziek. € 16,95
Uitgeverij Rubinstein
ISBN 9789047603795