Volstrekte harmonie van tekst, muziek, spel en regie


Geplaatst in Theaterrecensies op . Gepubliceerd in: de Volkskrant

Turks Fruit door Stichting Beeldenstorm, script: Dick van den Heuvel, liedteksten: Sjoerd Kuyper, muziek: Fons Merkies en Jan Tekstra, regie: Peter de Baan, Schouwburg Tilburg 20 november. Tournee tot eind april.

Het boek Turks Fruit van Jan Wolkers is geweldig. Dat weten we al 35 jaar. De film is onlangs uitgeroepen tot de beste Nederlandse film. De musical kan nu ook in de succesreeks worden geplaatst.
Uit onvrede met het magere aanbod van origineel Nederlands musicaltheater nam een aantal directeuren van grote Brabantse theaters het initiatief om Turks Fruit als musical uit te brengen. Stichting Beeldenstorm heeft zich in het verleden met Carlie, Willeke en Home al op dat risicovolle pad begeven en bleek de ideale partner. De meeste originele Nederlandse werkstukken zijn tot nu toe in de categorie ‘sympathiek, met de nodige gebreken’ terecht gekomen. Bij Turks Fruit klopt werkelijk alles. De moed van de makers wordt beloond.
Het onstuimige liefdespaar, de schilder Rick en zijn muze Olga, wordt perfect gespeeld door Antonie Kamerling en Jelka van Houten. Haar acteer-cv (Costa, Schat) is nog tamelijk bescheiden, maar hier knalt zij net zoals Monique van de Ven in de film. Het tweetal is explosief, geil, grappig en ontroerend wanneer het script dat vereist. Kamerling, die bijna de hele avond in beeld is, forceert zich geen enkel moment, ondanks het brede scale aan sentimenten dat hij aannemelijk moet maken.
Regisseur Peter de Baan verdient alle lof voor de vaart die hij erin houdt, zonder dat het ten koste gaat van de diepgang. Binnen enkele ogenblikken raakt hij de kern van een situatie (saai kantoorbestaan) of de verhouding tussen twee mensen, zoals Rick en de ontevreden, rancuneuze moeder van Olga: ‘Mijn hart is in de ijskast, want daar blijft het langer goed.’ Ook heeft De Baan de rol van vader een mooie balans meegegeven van luchtigheid (Tietekonttietekont op de melodie van de Radetzky Mars) en tragiek. Twee sterfscènes na de pauze, en geen effectbejag, da’s knap.
Prachtige beelden zet De Baan neer: vier mensen ongemakkelijk op drie stoelen, de naakte Olga als recalcitrant model op een tafel, en de dans met giftige dialogen op het huwelijk van het jonge paar.
De muziek van Fons Merkies en Jan Tekstra is al even spannend. Funk, rock, blues en sensuele glijdende tonen, alles tovert het bandje tevoorschijn. Een lieflijke ballade als finale, met alleen de gitaar van Tekstra als begeleiding, je moet maar durven.
De volstrekte harmonie van spel, tekst, muziek, regie-opvatting en de menselijke maat is goed voor een hoogtepunt in de Nederlandse musicalgeschiedenis. We zien iets van Rent, er is zelfs een vage herinnering aan Ik Jan Cremer, maar het is vooral Wolkers, meesterlijk op muziek gezet.
‘Het droevigste van dood zijn’, zegt Olga, ‘is dat je geen kersen meer kunt eten.’ Het droevigste van haar dood is dat de musical dan afgelopen is.